रामायण 7.39 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

←उत्तर काण्ड

←अध्याय 39→

[rm-7-39] • 24 श्लोकाः

तथा स्म तेषां वसताम् ऋक्षवानररक्षसाम्। राघवस् तु महातेजाः सुग्रीवम् इदम् अब्रवीत्।

tathā sma teṣāṃ vasatām ṛkṣavānararakṣasām. rāghavas tu mahātejāḥ sugrīvam idam abravīt.

गम्यतां सौम्य किष्किन्धां दुराधर्षं सुरासुरैः। पालयस्व सहामात्यै राज्यं निहतकण्टकम्।

gamyatāṃ saumya kiṣkindhāṃ durādharṣaṃ surāsuraiḥ. pālayasva sahāmātyai rājyaṃ nihatakaṇṭakam.

अङ्गदं च महाबाहो प्रीत्या परमयान्वितः। पश्य त्वं हनुमन्तं च नलं च सुमहाबलम्।

aṅgadaṃ ca mahābāho prītyā paramayānvitaḥ. paśya tvaṃ hanumantaṃ ca nalaṃ ca sumahābalam.

सुषेणं श्वशुरं शूरं तारं च बलिनां वरम्। कुमुदं चैव दुर्धर्षं नीलं च सुमहाबलम्।

suṣeṇaṃ śvaśuraṃ śūraṃ tāraṃ ca balināṃ varam. kumudaṃ caiva durdharṣaṃ nīlaṃ ca sumahābalam.

वीरं शतबलिं चैव मैन्दं द्विविदम् एव च। गजं गवाक्षं गवयं शरभं च महाबलम्।

vīraṃ śatabaliṃ caiva maindaṃ dvividam eva ca. gajaṃ gavākṣaṃ gavayaṃ śarabhaṃ ca mahābalam.

ऋक्षराजं च दुर्धर्षं जाम्बवन्तं महाबलम्। पश्य प्रीतिसमायुक्तो गन्धमादनम् एव च।

ṛkṣarājaṃ ca durdharṣaṃ jāmbavantaṃ mahābalam. paśya prītisamāyukto gandhamādanam eva ca.

ये चान्ये सुमहात्मानो मदर्थे त्यक्तजीविताः। पश्य त्वं प्रीतिसंयुक्तो मा चैषां विप्रियं कृथाः।

ye cānye sumahātmāno madarthe tyaktajīvitāḥ. paśya tvaṃ prītisaṃyukto mā caiṣāṃ vipriyaṃ kṛthāḥ.

एवम् उक्त्वा च सुग्रीवं प्रशस्य च पुनः पुनः। विभीषणम् अथोवाच रामो मधुरया गिरा।

evam uktvā ca sugrīvaṃ praśasya ca punaḥ punaḥ. vibhīṣaṇam athovāca rāmo madhurayā girā.

तङ्कां प्रशाधि धर्मेण संमतो ह्य् असि पार्थिव। पुरस्य राक्षसानां च भ्रातुर् वैश्वरणस्य च।

taṅkāṃ praśādhi dharmeṇa saṃmato hy asi pārthiva. purasya rākṣasānāṃ ca bhrātur vaiśvaraṇasya ca.

मा च बुद्धिम् अधर्मे त्वं कुर्या राजन् कथं चन। बुद्धिमन्तो हि राजानो ध्रुवम् अश्नन्ति मेदिनीम्।

mā ca buddhim adharme tvaṃ kuryā rājan kathaṃ cana. buddhimanto hi rājāno dhruvam aśnanti medinīm.

अहं च नित्यशो राजन् सुग्रीवसहितस् त्वया। स्मर्तव्यः परया प्रीत्या गच्छ त्वं विगतज्वरः।

ahaṃ ca nityaśo rājan sugrīvasahitas tvayā. smartavyaḥ parayā prītyā gaccha tvaṃ vigatajvaraḥ.

रामस्य भाषितं श्रुत्वा ऋष्कवानरराक्षसाः। साधु साध्व् इति काकुत्स्थं प्रशशंसुः पुनः पुनः।

rāmasya bhāṣitaṃ śrutvā ṛṣkavānararākṣasāḥ. sādhu sādhv iti kākutsthaṃ praśaśaṃsuḥ punaḥ punaḥ.

तव बुद्धिर् महाबाहो वीर्यम् अद्भुतम् एव च। माधुर्यं परमं राम स्वयम्भोर् इव नित्यदा।

tava buddhir mahābāho vīryam adbhutam eva ca. mādhuryaṃ paramaṃ rāma svayambhor iva nityadā.

तेषाम् एवं ब्रुवाणानां वानराणां च रक्षसाम्। हनूमत्प्रणतो भूत्वा राघवं वाक्यम् अब्रवीत्।

teṣām evaṃ bruvāṇānāṃ vānarāṇāṃ ca rakṣasām. hanūmatpraṇato bhūtvā rāghavaṃ vākyam abravīt.

स्नेहो मे परमो राजंस् त्वयि नित्यं प्रतिष्ठितः। भक्तिश् च नियता वीर भावो नान्यत्र गच्छति।

sneho me paramo rājaṃs tvayi nityaṃ pratiṣṭhitaḥ. bhaktiś ca niyatā vīra bhāvo nānyatra gacchati.

यावद् रामकथां वीर श्रोष्ये ऽहं पृथिवीतले। तावच् छरीरे वत्स्यन्तु मम प्राणा न संशयः।

yāvad rāmakathāṃ vīra śroṣye 'haṃ pṛthivītale. tāvac charīre vatsyantu mama prāṇā na saṃśayaḥ.

एवं ब्रुवाणं राजेन्द्रो हनूमन्तम् अथासनात्। उत्थाय च परिष्वज्य वाक्यम् एतद् उवाच ह।

evaṃ bruvāṇaṃ rājendro hanūmantam athāsanāt. utthāya ca pariṣvajya vākyam etad uvāca ha.

एवम् एतत् कपिश्रेष्ठ भविता नात्र संशयः। लोका हि यावत् स्थास्यन्ति तावत् स्थास्यति मे कथा।

evam etat kapiśreṣṭha bhavitā nātra saṃśayaḥ. lokā hi yāvat sthāsyanti tāvat sthāsyati me kathā.

चरिष्यति कथा यावल् लोकान् एषा हि मामिका। तावच् छरीरे वत्स्यन्ति प्राणास् तव न संशयः।

cariṣyati kathā yāval lokān eṣā hi māmikā. tāvac charīre vatsyanti prāṇās tava na saṃśayaḥ.

ततो ऽस्य हारं चन्द्राभं मुच्य कण्ठात् स राघवः। वैदूर्यतरलं स्नेहाद् आबबन्धे हनूमति।

tato 'sya hāraṃ candrābhaṃ mucya kaṇṭhāt sa rāghavaḥ. vaidūryataralaṃ snehād ābabandhe hanūmati.

तेनोरसि निबद्धेन हारेण स महाकपिः। रराज हेमशैलेन्द्रश् चन्द्रेणाक्रान्तमस्तकः।

tenorasi nibaddhena hāreṇa sa mahākapiḥ. rarāja hemaśailendraś candreṇākrāntamastakaḥ.

श्रुत्वा तु राघवस्यैतद् उत्थायोत्थाय वानराः। प्रणम्य शिरसा पादौ प्रजग्मुस् ते महाबलाः।

śrutvā tu rāghavasyaitad utthāyotthāya vānarāḥ. praṇamya śirasā pādau prajagmus te mahābalāḥ.

सुग्रीवश् चैव रामेण परिष्वक्तो महाभुजः। विभीषणश् च धर्मात्मा निरन्तरम् उरोगतः।

sugrīvaś caiva rāmeṇa pariṣvakto mahābhujaḥ. vibhīṣaṇaś ca dharmātmā nirantaram urogataḥ.

सर्वे च ते बाष्पगलाः साश्रुनेत्रा विचेतसः। संमूढा इव दुःखेन त्यजन्ते राघवं तदा।

sarve ca te bāṣpagalāḥ sāśrunetrā vicetasaḥ. saṃmūḍhā iva duḥkhena tyajante rāghavaṃ tadā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...