रामायण 6.35 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

←युद्ध काण्ड→

←अध्याय 35→

[rm-6-35] • 26 श्लोकाः

स तस्य गतिम् अन्विच्छन् राजपुत्रः प्रतापवान्। दिदेशातिबलो रामो दशवानरयूथपान्।

sa tasya gatim anvicchan rājaputraḥ pratāpavān. dideśātibalo rāmo daśavānarayūthapān.

द्वौ सुषेणस्य दायादौ नीलं च प्लवगर्षभम्। अङ्गदं वालिपुत्रं च शरभं च तरस्विनम्।

dvau suṣeṇasya dāyādau nīlaṃ ca plavagarṣabham. aṅgadaṃ vāliputraṃ ca śarabhaṃ ca tarasvinam.

विनतं जाम्बवन्तं च सानुप्रस्थं महाबलम्। ऋषभं चर्षभस्कन्धम् आदिदेश परंतपः।

vinataṃ jāmbavantaṃ ca sānuprasthaṃ mahābalam. ṛṣabhaṃ carṣabhaskandham ādideśa paraṃtapaḥ.

ते संप्रहृष्टा हरयो भीमान् उद्यम्य पादपान्। आकाशं विविशुः सर्वे मार्गामाणा दिशो दश।

te saṃprahṛṣṭā harayo bhīmān udyamya pādapān. ākāśaṃ viviśuḥ sarve mārgāmāṇā diśo daśa.

तेषां वेगवतां वेगम् इषुभिर् वेगवत्तरैः। अस्त्रवित् परमास्त्रेण वारयाम् आस रावणिः।

teṣāṃ vegavatāṃ vegam iṣubhir vegavattaraiḥ. astravit paramāstreṇa vārayām āsa rāvaṇiḥ.

तं भीमवेगा हरयो नाराचैः क्षतविक्षताः। अन्धकारे न ददृशुर् मेघैः सूर्यम् इवावृतम्।

taṃ bhīmavegā harayo nārācaiḥ kṣatavikṣatāḥ. andhakāre na dadṛśur meghaiḥ sūryam ivāvṛtam.

रामलक्ष्मणयोर् एव सर्वमर्मभिदः शरान्। भृशम् आवेशयाम् आस रावणिः समितिंजयः।

rāmalakṣmaṇayor eva sarvamarmabhidaḥ śarān. bhṛśam āveśayām āsa rāvaṇiḥ samitiṃjayaḥ.

निरन्तरशरीरौ तु भ्रातरौ रामलक्ष्मणौ। क्रुद्धेनेन्द्रजिता वीरौ पन्नगैः शरतां गतैः।

nirantaraśarīrau tu bhrātarau rāmalakṣmaṇau. kruddhenendrajitā vīrau pannagaiḥ śaratāṃ gataiḥ.

तयोः क्षतजमार्गेण सुस्राव रुधिरं बहु। ताव् उभौ च प्रकाशेते पुष्पिताव् इव किंशुकौ।

tayoḥ kṣatajamārgeṇa susrāva rudhiraṃ bahu. tāv ubhau ca prakāśete puṣpitāv iva kiṃśukau.

ततः पर्यन्तरक्ताक्षो भिन्नाञ्जनचयोपमः। रावणिर् भ्रातरौ वाक्यम् अन्तर्धानगतो ऽब्रवीत्।

tataḥ paryantaraktākṣo bhinnāñjanacayopamaḥ. rāvaṇir bhrātarau vākyam antardhānagato 'bravīt.

युध्यमानम् अनालक्ष्यं शक्रो ऽपि त्रिदशेश्वरः। द्रष्टुम् आसादितुं वापि न शक्तः किं पुनर् युवाम्।

yudhyamānam anālakṣyaṃ śakro 'pi tridaśeśvaraḥ. draṣṭum āsādituṃ vāpi na śaktaḥ kiṃ punar yuvām.

प्रावृताव् इषुजालेन राघवौ कङ्कपत्रिणा। एष रोषपरीतात्मा नयामि यमसादनम्।

prāvṛtāv iṣujālena rāghavau kaṅkapatriṇā. eṣa roṣaparītātmā nayāmi yamasādanam.

एवम् उक्त्वा तु धर्मज्ञौ भ्रातरौ रामलक्ष्मणौ। निर्बिभेद शितैर् बाणैः प्रजहर्ष ननाद च।

evam uktvā tu dharmajñau bhrātarau rāmalakṣmaṇau. nirbibheda śitair bāṇaiḥ prajaharṣa nanāda ca.

भिन्नाञ्जनचयश्यामो विस्फार्य विपुलं धनुः। भूयो भूयः शरान् घोरान् विससर्ज महामृधे।

bhinnāñjanacayaśyāmo visphārya vipulaṃ dhanuḥ. bhūyo bhūyaḥ śarān ghorān visasarja mahāmṛdhe.

ततो मर्मसु मर्मज्ञो मज्जयन् निशिताञ् शरान्। रामलक्ष्मणयोर् वीरो ननाद च मुहुर् मुहुः।

tato marmasu marmajño majjayan niśitāñ śarān. rāmalakṣmaṇayor vīro nanāda ca muhur muhuḥ.

बद्धौ तु शरबन्धेन ताव् उभौ रणमूर्धनि। निमेषान्तरमात्रेण न शेकतुर् उदीक्षितुम्।

baddhau tu śarabandhena tāv ubhau raṇamūrdhani. nimeṣāntaramātreṇa na śekatur udīkṣitum.

ततो विभिन्नसर्वाङ्गौ शरशल्याचिताव् उभौ। ध्वजाव् इव महेन्द्रस्य रज्जुमुक्तौ प्रकम्पितौ।

tato vibhinnasarvāṅgau śaraśalyācitāv ubhau. dhvajāv iva mahendrasya rajjumuktau prakampitau.

तौ संप्रचलितौ वीरौ मर्मभेदेन कर्शितौ। निपेततुर् महेष्वासौ जगत्यां जगतीपती।

tau saṃpracalitau vīrau marmabhedena karśitau. nipetatur maheṣvāsau jagatyāṃ jagatīpatī.

तौ वीरशयने वीरौ शयानौ रुधिरोक्षितौ। शरवेष्टितसर्वाङ्गाव् आर्तौ परमपीडितौ।

tau vīraśayane vīrau śayānau rudhirokṣitau. śaraveṣṭitasarvāṅgāv ārtau paramapīḍitau.

न ह्य् अविद्धं तयोर् गात्रं बभूवाङ्गुलम् अन्तरम्। नानिर्भिन्नं न चास्तब्धम् आ कराग्राद् अजिह्मगैः।

na hy aviddhaṃ tayor gātraṃ babhūvāṅgulam antaram. nānirbhinnaṃ na cāstabdham ā karāgrād ajihmagaiḥ.

तौ तु क्रूरेण निहतौ रक्षसा कामरूपिणा। असृक्सुस्रुवतुस् तीव्रं जलं प्रस्रवणाव् इव।

tau tu krūreṇa nihatau rakṣasā kāmarūpiṇā. asṛksusruvatus tīvraṃ jalaṃ prasravaṇāv iva.

पपात प्रथमं रामो विद्धो मर्मसु मार्गणैः। क्रोधाद् इन्द्रजिता येन पुरा शक्रो विनिर्जितः।

papāta prathamaṃ rāmo viddho marmasu mārgaṇaiḥ. krodhād indrajitā yena purā śakro vinirjitaḥ.

नारचैर् अर्धनाराचैर् भल्लैर् अञ्जलिकैर् अपि। विव्याध वत्सदन्तैश् च सिंहदंष्ट्रैः क्षुरैस् तथा।

nāracair ardhanārācair bhallair añjalikair api. vivyādha vatsadantaiś ca siṃhadaṃṣṭraiḥ kṣurais tathā.

स वीरशयने शिश्ये विज्यम् आदाय कार्मुकम्। भिन्नमुष्टिपरीणाहं त्रिणतं रुक्मभूषितम्।

sa vīraśayane śiśye vijyam ādāya kārmukam. bhinnamuṣṭiparīṇāhaṃ triṇataṃ rukmabhūṣitam.

बाणपातान्तरे रामं पतितं पुरुषर्षभम्। स तत्र लक्ष्मणो दृष्ट्वा निराशो जीविते ऽभवत्।

bāṇapātāntare rāmaṃ patitaṃ puruṣarṣabham. sa tatra lakṣmaṇo dṛṣṭvā nirāśo jīvite 'bhavat.

बद्धौ तु वीरौ पतितौ शयानौ तौ वानराः संपरिवार्य तस्थुः। समागता वायुसुतप्रमुख्या विषदम् आर्ताः परमं च जग्मुः।

baddhau tu vīrau patitau śayānau tau vānarāḥ saṃparivārya tasthuḥ. samāgatā vāyusutapramukhyā viṣadam ārtāḥ paramaṃ ca jagmuḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...