रामायण 3.6 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

रामायण

←अरण्य काण्ड→

←अध्याय 6→

[rm-3-6] • 22 श्लोकाः

रामस् तु सहितो भ्रात्रा सीतया च परंतपः। सुतीक्ष्णस्याश्रमपदं जगाम सह तैर् द्विजैः।

rāmas tu sahito bhrātrā sītayā ca paraṃtapaḥ. sutīkṣṇasyāśramapadaṃ jagāma saha tair dvijaiḥ.

स गत्वा दूरम् अध्वानं नदीस् तीर्त्व बहूदकाः। ददर्श विपुलं शैलं महामेघम् इवोन्नतम्।

sa gatvā dūram adhvānaṃ nadīs tīrtva bahūdakāḥ. dadarśa vipulaṃ śailaṃ mahāmegham ivonnatam.

ततस् तद् इक्ष्वाकुवरौ सततं विविधैर् द्रुमैः। काननं तौ विविशतुः सीतया सह राघवौ।

tatas tad ikṣvākuvarau satataṃ vividhair drumaiḥ. kānanaṃ tau viviśatuḥ sītayā saha rāghavau.

प्रविष्टस् तु वनं घोरं बहुपुष्पफलद्रुमम्। ददर्शाश्रमम् एकान्ते चीरमालापरिष्कृतम्।

praviṣṭas tu vanaṃ ghoraṃ bahupuṣpaphaladrumam. dadarśāśramam ekānte cīramālāpariṣkṛtam.

तत्र तापसम् आसीनं मलपङ्कजटाधरम्। रामः सुतीक्ष्णं विधिवत् तपोवृद्धम् अभाषत।

tatra tāpasam āsīnaṃ malapaṅkajaṭādharam. rāmaḥ sutīkṣṇaṃ vidhivat tapovṛddham abhāṣata.

रामो ऽहम् अस्मि भगवन् भवन्तं द्रष्टुम् आगतः। तन् माभिवद धर्मज्ञ महर्षे सत्यविक्रम।

rāmo 'ham asmi bhagavan bhavantaṃ draṣṭum āgataḥ. tan mābhivada dharmajña maharṣe satyavikrama.

स निरीक्ष्य ततो वीरं रामं धर्मभृतां वरम्। समाश्लिष्य च बाहुभ्याम् इदं वचनम् अब्रवीत्।

sa nirīkṣya tato vīraṃ rāmaṃ dharmabhṛtāṃ varam. samāśliṣya ca bāhubhyām idaṃ vacanam abravīt.

स्वागतं खलु ते वीर राम धर्मभृतां वर। आश्रमो ऽयं त्वयाक्रान्तः सनाथ इव साम्प्रतम्।

svāgataṃ khalu te vīra rāma dharmabhṛtāṃ vara. āśramo 'yaṃ tvayākrāntaḥ sanātha iva sāmpratam.

प्रतीक्षमाणस् त्वाम् एव नारोहे ऽहं महायशः। देवलोकम् इतो वीर देहं त्यक्त्वा महीतले।

pratīkṣamāṇas tvām eva nārohe 'haṃ mahāyaśaḥ. devalokam ito vīra dehaṃ tyaktvā mahītale.

चित्रकूटम् उपादाय राज्यभ्रष्टो ऽसि मे श्रुतः। इहोपयातः काकुत्स्थो देवराजः शतक्रतुः। सर्वांल् लोकाञ् जितान् आह मम पुण्येन कर्मणा।

citrakūṭam upādāya rājyabhraṣṭo 'si me śrutaḥ. ihopayātaḥ kākutstho devarājaḥ śatakratuḥ. sarvāṃl lokāñ jitān āha mama puṇyena karmaṇā.

तेषु देवर्षिजुष्टेषु जितेषु तपसा मया। मत्प्रसादात् सभार्यस् त्वं विहरस्व सलक्ष्मणः।

teṣu devarṣijuṣṭeṣu jiteṣu tapasā mayā. matprasādāt sabhāryas tvaṃ viharasva salakṣmaṇaḥ.

तम् उग्रतपसं दीप्तं महर्षिं सत्यवादिनम्। प्रत्युवाचात्मवान् रामो ब्रह्माणम् इव वासवः।

tam ugratapasaṃ dīptaṃ maharṣiṃ satyavādinam. pratyuvācātmavān rāmo brahmāṇam iva vāsavaḥ.

अहम् एवाहरिष्यामि स्वयं लोकान् महामुने। आवासं त्व् अहम् इच्छामि प्रदिष्टम् इह कानने।

aham evāhariṣyāmi svayaṃ lokān mahāmune. āvāsaṃ tv aham icchāmi pradiṣṭam iha kānane.

भवान् सर्वत्र कुशलः सर्वभूतहिते रतः। आख्यातः शरभङ्गेन गौतमेन महात्मना।

bhavān sarvatra kuśalaḥ sarvabhūtahite rataḥ. ākhyātaḥ śarabhaṅgena gautamena mahātmanā.

एवम् उक्तस् तु रामेण महर्षिर् लोकविश्रुतः। अब्रवीन् मधुरं वाक्यं हर्षेण महताप्लुतः।

evam uktas tu rāmeṇa maharṣir lokaviśrutaḥ. abravīn madhuraṃ vākyaṃ harṣeṇa mahatāplutaḥ.

अयम् एवाश्रमो राम गुणवान् रम्यताम् इह। ऋषिसंघानुचरितः सदा मूलफलैर् युतः।

ayam evāśramo rāma guṇavān ramyatām iha. ṛṣisaṃghānucaritaḥ sadā mūlaphalair yutaḥ.

इमम् आश्रमम् आगम्य मृगसंघा महायशाः। अटित्वा प्रतिगच्छन्ति लोभयित्वाकुतोभयाः।

imam āśramam āgamya mṛgasaṃghā mahāyaśāḥ. aṭitvā pratigacchanti lobhayitvākutobhayāḥ.

तच् छ्रुत्वा वचनं तस्य महर्षेर् लक्ष्मणाग्रजः। उवाच वचनं धीरो विकृष्य सशरं धनुः।

tac chrutvā vacanaṃ tasya maharṣer lakṣmaṇāgrajaḥ. uvāca vacanaṃ dhīro vikṛṣya saśaraṃ dhanuḥ.

तान् अहं सुमहाभाग मृगसंघान् समागतान्। हन्यां निशितधारेण शरेणाशनिवर्चसा।

tān ahaṃ sumahābhāga mṛgasaṃghān samāgatān. hanyāṃ niśitadhāreṇa śareṇāśanivarcasā.

भवांस् तत्राभिषज्येत किं स्यात् कृच्छ्रतरं ततः। एतस्मिन्न् आश्रमे वासं चिरं तु न समर्थये।

bhavāṃs tatrābhiṣajyeta kiṃ syāt kṛcchrataraṃ tataḥ. etasminn āśrame vāsaṃ ciraṃ tu na samarthaye.

तम् एवम् उक्त्वा वरदं रामः संध्याम् उपागमत्। अन्वास्य पश्चिमां संध्यां तत्र वासम् अकल्पयत्।

tam evam uktvā varadaṃ rāmaḥ saṃdhyām upāgamat. anvāsya paścimāṃ saṃdhyāṃ tatra vāsam akalpayat.

ततः शुभं तापसभोज्यम् अन्नं स्वयं सुतीक्ष्णः पुरुषर्षभाभ्याम्। ताभ्यां सुसत्कृत्य ददौ महात्मा संध्यानिवृत्तौ रजनीं समीक्ष्य।

tataḥ śubhaṃ tāpasabhojyam annaṃ svayaṃ sutīkṣṇaḥ puruṣarṣabhābhyām. tābhyāṃ susatkṛtya dadau mahātmā saṃdhyānivṛttau rajanīṃ samīkṣya.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...