महाभारत 6.21 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←भीष्म पर्व→

←अध्याय 21→

[mh-6-21] • 17 श्लोकाः

संजय उवाच। बृहतीं धार्तराष्ट्राणां दृष्ट्वा सेनां समुद्यताम्। विषादम् अगमद् राजा कुन्तीपुत्रो युधिष्ठिरः।

saṃjaya uvāca. bṛhatīṃ dhārtarāṣṭrāṇāṃ dṛṣṭvā senāṃ samudyatām. viṣādam agamad rājā kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ.

व्यूहं भीष्मेण चाभेद्यं कल्पितं प्रेक्ष्य पाण्डवः। अभेद्यम् इव संप्रेक्ष्य विषण्णो ऽर्जुनम् अब्रवीत्।

vyūhaṃ bhīṣmeṇa cābhedyaṃ kalpitaṃ prekṣya pāṇḍavaḥ. abhedyam iva saṃprekṣya viṣaṇṇo 'rjunam abravīt.

धनंजय कथं शक्यम् अस्माभिर् योद्धुम् आहवे। धार्तराष्ट्रैर् महाबाहो येषां योद्धा पितामहः।

dhanaṃjaya kathaṃ śakyam asmābhir yoddhum āhave. dhārtarāṣṭrair mahābāho yeṣāṃ yoddhā pitāmahaḥ.

अक्षोभ्यो ऽयम् अभेद्यश् च भीष्मेणामित्रकर्शिना। कल्पितः शास्त्रदृष्टेन विधिना भूरितेजसा।

akṣobhyo 'yam abhedyaś ca bhīṣmeṇāmitrakarśinā. kalpitaḥ śāstradṛṣṭena vidhinā bhūritejasā.

ते वयं संशयं प्राप्ताः ससैन्याः शत्रुकर्शन। कथम् अस्मान् महाव्यूहाद् उद्यानं नो भविष्यति।

te vayaṃ saṃśayaṃ prāptāḥ sasainyāḥ śatrukarśana. katham asmān mahāvyūhād udyānaṃ no bhaviṣyati.

अथार्जुनो ऽब्रवीत् पार्थं युधिष्ठिरम् अमित्रहा। विषण्णम् अभिसंप्रेक्ष्य तव राजन्न् अनीकिनीम्।

athārjuno 'bravīt pārthaṃ yudhiṣṭhiram amitrahā. viṣaṇṇam abhisaṃprekṣya tava rājann anīkinīm.

प्रज्ञयाभ्यधिकाञ् शूरान् गुणयुक्तान् बहून् अपि। जयन्त्य् अल्पतरा येन तन् निबोध विशां पते।

prajñayābhyadhikāñ śūrān guṇayuktān bahūn api. jayanty alpatarā yena tan nibodha viśāṃ pate.

तत् तु ते कारणं राजन् प्रवक्ष्याम्य् अनसूयवे। नारदस् तम् ऋषिर् वेद भीष्मद्रोणौ च पाण्डव।

tat tu te kāraṇaṃ rājan pravakṣyāmy anasūyave. nāradas tam ṛṣir veda bhīṣmadroṇau ca pāṇḍava.

एतम् एवार्थम् आश्रित्य युद्धे देवासुरे ऽब्रवीत्। पितामहः किल पुरा महेन्द्रादीन् दिवौकसः।

etam evārtham āśritya yuddhe devāsure 'bravīt. pitāmahaḥ kila purā mahendrādīn divaukasaḥ.

न तथा बलवीर्याभ्यां विजयन्ते जिगीषवः। यथा सत्यानृशंस्याभ्यां धर्मेणैवोद्यमेन च।

na tathā balavīryābhyāṃ vijayante jigīṣavaḥ. yathā satyānṛśaṃsyābhyāṃ dharmeṇaivodyamena ca.

त्यक्त्वाधर्मं च लोभं च मोहं चोद्यमम् आस्थिताः। युध्यध्वम् अनहंकारा यतो धर्मस् ततो जयः।

tyaktvādharmaṃ ca lobhaṃ ca mohaṃ codyamam āsthitāḥ. yudhyadhvam anahaṃkārā yato dharmas tato jayaḥ.

एवं राजन् विजानीहि ध्रुवो ऽस्माकं रणे जयः। यथा मे नारदः प्राह यतः कृष्णस् ततो जयः। यत्र कृष्णश् च वेदात्मा सर्वसर्वेश्वरो हरिः। जयस् तत्र महाबाहो यथा मे प्राह नारदः।

evaṃ rājan vijānīhi dhruvo 'smākaṃ raṇe jayaḥ. yathā me nāradaḥ prāha yataḥ kṛṣṇas tato jayaḥ. yatra kṛṣṇaś ca vedātmā sarvasarveśvaro hariḥ. jayas tatra mahābāho yathā me prāha nāradaḥ.

गुणभूतो जयः कृष्णे पृष्ठतो ऽन्वेति माधवम्। अन्यथा विजयश् चास्य संनतिश् चापरो गुणः।

guṇabhūto jayaḥ kṛṣṇe pṛṣṭhato 'nveti mādhavam. anyathā vijayaś cāsya saṃnatiś cāparo guṇaḥ.

अनन्ततेजा गोविन्दः शत्रुपूगेषु निर्व्यथः। पुरुषः सनातनतमो यतः कृष्णस् ततो जयः।

anantatejā govindaḥ śatrupūgeṣu nirvyathaḥ. puruṣaḥ sanātanatamo yataḥ kṛṣṇas tato jayaḥ.

पुरा ह्य् एष हरिर् भूत्वा वैकुण्ठो ऽकुण्ठसायकः। सुरासुरान् अवस्फूर्जन्न् अब्रवीत् के जयन्त्व् इति।

purā hy eṣa harir bhūtvā vaikuṇṭho 'kuṇṭhasāyakaḥ. surāsurān avasphūrjann abravīt ke jayantv iti.

अनु कृष्णं जयेमेति यैर् उक्तं तत्र तैर् जितम्। तत्प्रसादाद् धि त्रैलोक्यं प्राप्तं शक्रादिभिः सुरैः।

anu kṛṣṇaṃ jayemeti yair uktaṃ tatra tair jitam. tatprasādād dhi trailokyaṃ prāptaṃ śakrādibhiḥ suraiḥ.

तस्य ते न व्यथां कां चिद् इह पश्यामि भारत। यस्य ते जयम् आशास्ते विश्वभुक् त्रिदशेश्वरः।

tasya te na vyathāṃ kāṃ cid iha paśyāmi bhārata. yasya te jayam āśāste viśvabhuk tridaśeśvaraḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...