महाभारत 3.249 (श्लोक 1)

महाभारत

←वन पर्व→

←अध्याय 249→

[mh-3-249] • 13 श्लोकाः

कोटिकाश्य उवाच। का त्वं कदम्बस्य विनम्य शाखाम्; एकाश्रमे तिष्ठसि शोभमाना। देदीप्यमानाग्निशिखेव नक्तं; दोधूयमाना पवनेन सुभ्रूः।

koṭikāśya uvāca. kā tvaṃ kadambasya vinamya śākhām; ekāśrame tiṣṭhasi śobhamānā. dedīpyamānāgniśikheva naktaṃ; dodhūyamānā pavanena subhrūḥ.

अतीव रूपेण समन्विता त्वं; न चाप्य् अरण्येषु बिभेषि किं नु। देवी नु यक्षी यदि दानवी वा; वराप्सरा दैत्यवराङ्गना वा।

atīva rūpeṇa samanvitā tvaṃ; na cāpy araṇyeṣu bibheṣi kiṃ nu. devī nu yakṣī yadi dānavī vā; varāpsarā daityavarāṅganā vā.

वपुष्मती वोरगराजकन्या; वनेचरी वा क्षणदाचरस्त्री। यद्य् एव राज्ञो वरुणस्य पत्नी; यमस्य सोमस्य धनेश्वरस्य।

vapuṣmatī voragarājakanyā; vanecarī vā kṣaṇadācarastrī. yady eva rājño varuṇasya patnī; yamasya somasya dhaneśvarasya.

धातुर् विधातुः सवितुर् विभोर् वा; शक्रस्य वा त्वं सदनात् प्रपन्ना। न ह्य् एव नः पृच्छसि ये वयं स्म; न चापि जानीम तवेह नाथम्।

dhātur vidhātuḥ savitur vibhor vā; śakrasya vā tvaṃ sadanāt prapannā. na hy eva naḥ pṛcchasi ye vayaṃ sma; na cāpi jānīma taveha nātham.

वयं हि मानं तव वर्धयन्तः; पृच्छाम भद्रे प्रभवं प्रभुं च। आचक्ष्व बन्धूंश् च पतिं कुलं च; तत्त्वेन यच् चेह करोषि कार्यम्।

vayaṃ hi mānaṃ tava vardhayantaḥ; pṛcchāma bhadre prabhavaṃ prabhuṃ ca. ācakṣva bandhūṃś ca patiṃ kulaṃ ca; tattvena yac ceha karoṣi kāryam.

अहं तु राज्ञः सुरथस्य पुत्रो; यं कोटिकाश्येति विदुर् मनुष्याः। वश्येन्द्रियः सभ्यरुचिर् वरोरु। वृद्धोपसेवी गुरुपूजकश् च। असौ तु यस् तिष्ठति काञ्चनाङ्गे; रथे हुतो ऽग्निश् चयने यथैव। त्रिगर्तराजः कमलायताक्षि; क्षेमंकरो नाम स एष वीरः।

ahaṃ tu rājñaḥ surathasya putro; yaṃ koṭikāśyeti vidur manuṣyāḥ. vaśyendriyaḥ sabhyarucir varoru. vṛddhopasevī gurupūjakaś ca. asau tu yas tiṣṭhati kāñcanāṅge; rathe huto 'gniś cayane yathaiva. trigartarājaḥ kamalāyatākṣi; kṣemaṃkaro nāma sa eṣa vīraḥ.

अस्मात् परस् त्व् एष महाधनुष्मान्; पुत्रः कुणिन्दाधिपतेर् वरिष्ठः। निरीक्षते त्वां विपुलायतांसः; सुविस्मितः पर्वतवासनित्यः। सुविस्मितः पर्वतवासनिद्रो। न चापि जानीम तवेह नाथम्।

asmāt paras tv eṣa mahādhanuṣmān; putraḥ kuṇindādhipater variṣṭhaḥ. nirīkṣate tvāṃ vipulāyatāṃsaḥ; suvismitaḥ parvatavāsanityaḥ. suvismitaḥ parvatavāsanidro. na cāpi jānīma taveha nātham.

असौ तु यः पुष्करिणीसमीपे; श्यामो युवा तिष्ठति दर्शनीयः। इक्ष्वाकुराज्ञः सुबलस्य पुत्रः; स एष हन्ता द्विषतां सुगात्रि।

asau tu yaḥ puṣkariṇīsamīpe; śyāmo yuvā tiṣṭhati darśanīyaḥ. ikṣvākurājñaḥ subalasya putraḥ; sa eṣa hantā dviṣatāṃ sugātri.

यस्यानुयात्रं ध्वजिनः प्रयान्ति; सौवीरका द्वादश राजपुत्राः। शोणाश्वयुक्तेषु रथेषु सर्वे; मखेषु दीप्ता इव हव्यवाहाः।

yasyānuyātraṃ dhvajinaḥ prayānti; sauvīrakā dvādaśa rājaputrāḥ. śoṇāśvayukteṣu ratheṣu sarve; makheṣu dīptā iva havyavāhāḥ.

अङ्गारकः कुञ्जरगुप्तकश् च; शत्रुंजयः संजयसुप्रवृद्धौ। प्रभंकरो ऽथ भ्रमरो रविश् च; शूरः प्रतापः कुहरश् च नाम।

aṅgārakaḥ kuñjaraguptakaś ca; śatruṃjayaḥ saṃjayasupravṛddhau. prabhaṃkaro 'tha bhramaro raviś ca; śūraḥ pratāpaḥ kuharaś ca nāma.

यं षट्सहस्रा रथिनो ऽनुयान्ति; नागा हयाश् चैव पदातिनश् च। जयद्रथो नाम यदि श्रुतस् ते; सौवीरराजः सुभगे स एषः।

yaṃ ṣaṭsahasrā rathino 'nuyānti; nāgā hayāś caiva padātinaś ca. jayadratho nāma yadi śrutas te; sauvīrarājaḥ subhage sa eṣaḥ.

तस्यापरे भ्रातरो ऽदीनसत्त्वा; बलाहकानीकविदारणाध्याः। सौवीरवीराः प्रवरा युवानो; राजानम् एते बलिनो ऽनुयान्ति।

tasyāpare bhrātaro 'dīnasattvā; balāhakānīkavidāraṇādhyāḥ. sauvīravīrāḥ pravarā yuvāno; rājānam ete balino 'nuyānti.

एतैः सहायैर् उपयाति राजा; मरुद्गणैर् इन्द्र इवाभिगुप्तः। अजानतां ख्यापय नः सुकेशि; कस्यासि भार्या दुहिता च कस्य।

etaiḥ sahāyair upayāti rājā; marudgaṇair indra ivābhiguptaḥ. ajānatāṃ khyāpaya naḥ sukeśi; kasyāsi bhāryā duhitā ca kasya.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents