महाभारत 18.5 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

Project Home / Contents

महाभारत

←स्वर्गारोहण पर्व

←अध्याय 5

[mh-18-5] • 54 श्लोकाः

जनमेजय उवाच। भीष्मद्रोणौ महात्मानौ धृतराष्ट्रश् च पार्थिवः। विराटद्रुपदौ चोभौ शङ्खश् चैवोत्तरस् तथा।

janamejaya uvāca. bhīṣmadroṇau mahātmānau dhṛtarāṣṭraś ca pārthivaḥ. virāṭadrupadau cobhau śaṅkhaś caivottaras tathā.

धृष्टकेतुर् जयत्सेनो राजा चैव स सत्यजित्। दुर्योधनसुताश् चैव शकुनिश् चैव सौबलः।

dhṛṣṭaketur jayatseno rājā caiva sa satyajit. duryodhanasutāś caiva śakuniś caiva saubalaḥ.

कर्णपुत्राश् च विक्रान्ता राजा चैव जयद्रथः। घटोत्कचादयश् चैव ये चान्ये नानुकीर्तिताः।

karṇaputrāś ca vikrāntā rājā caiva jayadrathaḥ. ghaṭotkacādayaś caiva ye cānye nānukīrtitāḥ.

ये चान्ये कीर्तितास् तत्र राजानो दीप्तमूर्तयः। स्वर्गे कालं कियन्तं ते तस्थुस् तद् अपि शंस मे।

ye cānye kīrtitās tatra rājāno dīptamūrtayaḥ. svarge kālaṃ kiyantaṃ te tasthus tad api śaṃsa me.

आहो स्विच् छाश्वतं स्थानं तेषां तत्र द्विजोत्तम। अन्ते वा कर्मणः कां ते गतिं प्राप्ता नरर्षभाः। एतद् इच्छाम्य् अहं श्रोतुं प्रोच्यमानं त्वया द्विज। तपसा हि प्रदीप्तेन सर्वं त्वम् अनुपश्यसि।

āho svic chāśvataṃ sthānaṃ teṣāṃ tatra dvijottama. ante vā karmaṇaḥ kāṃ te gatiṃ prāptā nararṣabhāḥ. etad icchāmy ahaṃ śrotuṃ procyamānaṃ tvayā dvija. tapasā hi pradīptena sarvaṃ tvam anupaśyasi.

सूत उवाच। इत्य् उक्तः स तु विप्रर्षिर् अनुज्ञातो महात्मना। व्यासेन तस्य नृपतेर् आख्यातुम् उपचक्रमे।

sūta uvāca. ity uktaḥ sa tu viprarṣir anujñāto mahātmanā. vyāsena tasya nṛpater ākhyātum upacakrame.

वैशंपायन उवाच। गन्तव्यं कर्मणाम् अन्ते सर्वेण मनुजाधिप। प्रकृतिं किं नु सम्यक् ते पृच्छैषा संप्रयोजिता। शृणु गुह्यम् इदं राजन् देवानां भरतर्षभ। यद् उवाच महातेजा दिव्यचक्षुः प्रतापवान्।

vaiśaṃpāyana uvāca. gantavyaṃ karmaṇām ante sarveṇa manujādhipa. prakṛtiṃ kiṃ nu samyak te pṛcchaiṣā saṃprayojitā. śṛṇu guhyam idaṃ rājan devānāṃ bharatarṣabha. yad uvāca mahātejā divyacakṣuḥ pratāpavān.

मुनिः पुराणः कौरव्य पाराशर्यो महाव्रतः। अगाधबुद्धिः सर्वज्ञो गतिज्ञः सर्वकर्मणाम्। तेनोक्तं कर्मणाम् अन्ते प्रविशन्ति स्विकां तनुम्।

muniḥ purāṇaḥ kauravya pārāśaryo mahāvrataḥ. agādhabuddhiḥ sarvajño gatijñaḥ sarvakarmaṇām. tenoktaṃ karmaṇām ante praviśanti svikāṃ tanum.

वसून् एव महातेजा भीष्मः प्राप महाद्युतिः। अष्टाव् एव हि दृश्यन्ते वसवो भरतर्षभ।

vasūn eva mahātejā bhīṣmaḥ prāpa mahādyutiḥ. aṣṭāv eva hi dṛśyante vasavo bharatarṣabha.

बृहस्पतिं विवेशाथ द्रोणो ह्य् अङ्गिरसां वरम्। कृतवर्मा तु हार्दिक्यः प्रविवेश मरुद्गणम्।

bṛhaspatiṃ viveśātha droṇo hy aṅgirasāṃ varam. kṛtavarmā tu hārdikyaḥ praviveśa marudgaṇam.

सनत्कुमारं प्रद्युम्नः प्रविवेश यथागतम्। धृतराष्ट्रो धनेशस्य लोकान् प्राप दुरासदान्।

sanatkumāraṃ pradyumnaḥ praviveśa yathāgatam. dhṛtarāṣṭro dhaneśasya lokān prāpa durāsadān.

धृतराष्ट्रेण सहिता गान्धारी च यशस्विनी। पत्नीभ्यां सहितः पाण्डुर् महेन्द्रसदनं ययौ।

dhṛtarāṣṭreṇa sahitā gāndhārī ca yaśasvinī. patnībhyāṃ sahitaḥ pāṇḍur mahendrasadanaṃ yayau.

विराटद्रुपदौ चोभौ धृष्टकेतुश् च पार्थिवः। निशठाक्रूरसाम्बाश् च भानुः कम्पो विडूरथः।

virāṭadrupadau cobhau dhṛṣṭaketuś ca pārthivaḥ. niśaṭhākrūrasāmbāś ca bhānuḥ kampo viḍūrathaḥ.

भूरिश्रवाः शलश् चैव भूरिश् च पृथिवीपतिः। उग्रसेनस् तथा कंसो वसुदेवश् च वीर्यवान्।

bhūriśravāḥ śalaś caiva bhūriś ca pṛthivīpatiḥ. ugrasenas tathā kaṃso vasudevaś ca vīryavān.

उत्तरश् च सह भ्रात्रा शङ्खेन नरपुंगवः। विश्वेषां देवतानां ते विविशुर् नरसत्तमाः।

uttaraś ca saha bhrātrā śaṅkhena narapuṃgavaḥ. viśveṣāṃ devatānāṃ te viviśur narasattamāḥ.

वर्चा नाम महातेजाः सोमपुत्रः प्रतापवान्। सो ऽभिमन्युर् नृसिंहस्य फल्गुनस्य सुतो ऽभवत्।

varcā nāma mahātejāḥ somaputraḥ pratāpavān. so 'bhimanyur nṛsiṃhasya phalgunasya suto 'bhavat.

स युद्ध्वा क्षत्रधर्मेण यथा नान्यः पुमान् क्व चित्। विवेश सोमं धर्मात्मा कर्मणो ऽन्ते महारथः।

sa yuddhvā kṣatradharmeṇa yathā nānyaḥ pumān kva cit. viveśa somaṃ dharmātmā karmaṇo 'nte mahārathaḥ.

आविवेश रविं कर्णः पितरं पुरुषर्षभ। द्वापरं शकुनिः प्राप धृष्टद्युम्नस् तु पावकम्।

āviveśa raviṃ karṇaḥ pitaraṃ puruṣarṣabha. dvāparaṃ śakuniḥ prāpa dhṛṣṭadyumnas tu pāvakam.

धृतराष्ट्रात्मजाः सर्वे यातुधाना बलोत्कटाः। ऋद्धिमन्तो महात्मानः शस्त्रपूता दिवं गताः। धर्मम् एवाविशत् क्षत्ता राजा चैव युधिष्ठिरः।

dhṛtarāṣṭrātmajāḥ sarve yātudhānā balotkaṭāḥ. ṛddhimanto mahātmānaḥ śastrapūtā divaṃ gatāḥ. dharmam evāviśat kṣattā rājā caiva yudhiṣṭhiraḥ.

अनन्तो भगवान् देवः प्रविवेश रसातलम्। रामः शेषो भुजंगमः। स नागो ऽपि महातेजाः। पितामहनियोगाद् धि यो योगाद् गाम् अधारयत्। यः स नारायणो नाम देवदेवः सनातनः। तस्यांशो वासुदेवस् तु कर्मणो ऽन्ते विवेश ह। जगतो ऽनुग्रहार्थाय वासुदेवो जगद्गुरुः। दिवम् आस्थाय दिव्येन वपुषान्तर्हितः स्थितः।

ananto bhagavān devaḥ praviveśa rasātalam. rāmaḥ śeṣo bhujaṃgamaḥ. sa nāgo 'pi mahātejāḥ. pitāmahaniyogād dhi yo yogād gām adhārayat. yaḥ sa nārāyaṇo nāma devadevaḥ sanātanaḥ. tasyāṃśo vāsudevas tu karmaṇo 'nte viveśa ha. jagato 'nugrahārthāya vāsudevo jagadguruḥ. divam āsthāya divyena vapuṣāntarhitaḥ sthitaḥ.

षोडशस्त्रीसहस्राणि वासुदेवपरिग्रहः। न्यमज्जन्त सरस्वत्यां कालेन जनमेजय। तत्र त्यक्त्वा शरीराणि दिवम् आरुरुहुः पुनः। ताश् चाप्य् अप्सरसो भूत्वा वासुदेवम् उपागमन्।

ṣoḍaśastrīsahasrāṇi vāsudevaparigrahaḥ. nyamajjanta sarasvatyāṃ kālena janamejaya. tatra tyaktvā śarīrāṇi divam āruruhuḥ punaḥ. tāś cāpy apsaraso bhūtvā vāsudevam upāgaman.

हतास् तस्मिन् महायुद्धे ये वीरास् तु महारथाः। घटोत्कचादयः सर्वे देवान् यक्षांश् च भेजिरे।

hatās tasmin mahāyuddhe ye vīrās tu mahārathāḥ. ghaṭotkacādayaḥ sarve devān yakṣāṃś ca bhejire.

दुर्योधनसहायाश् च राक्षसाः परिकीर्तिताः। प्राप्तास् ते क्रमशो राजन् सर्वलोकान् अनुत्तमान्। ते दानवान् गुह्यकांश् च गन्धर्वांश् च तथाविशन्। शिशुपाऌओ रावणो ऽसौ तयोर् गतिम् अवाप्तवान्। निकुम्भो नाम यस् त्व् आसीद् दानवो बऌअदर्पितः। सृगाऌअवासुदेवो ऽभूद् वासुदेवेन पातितः। जरासंधः स भगवान् भीमसेनेन घातितः। काऌअनेमिस् तु तत्रासीत् कंसो नाम महासुरः। वासुदेवेन निहतः क्रूरकर्मा मदोत्कटः। काऌअकेयास् तथा जङ्घाः संसप्तकगणास् तु ते। नारायणबऌअं तच् च नृपा ये च महाबऌआः। कलिङ्गाः पार्वतीयाश् च काऌईकेयाः प्रकीर्तिताः। लक्ष्मीं च द्रौपदीं विद्धि गान्धारीं दितिरूपिणीम्। अदितिं च प्रियां देवीं देवकीं विद्धि पार्थिव। महान् विमर्दः संजातो देवानां दानवैः सह। मर्त्यलोके महाभाग ततो जित्वा दिवं गताः।

duryodhanasahāyāś ca rākṣasāḥ parikīrtitāḥ. prāptās te kramaśo rājan sarvalokān anuttamān. te dānavān guhyakāṃś ca gandharvāṃś ca tathāviśan. śiśupāḷo rāvaṇo 'sau tayor gatim avāptavān. nikumbho nāma yas tv āsīd dānavo baḷadarpitaḥ. sṛgāḷavāsudevo 'bhūd vāsudevena pātitaḥ. jarāsaṃdhaḥ sa bhagavān bhīmasenena ghātitaḥ. kāḷanemis tu tatrāsīt kaṃso nāma mahāsuraḥ. vāsudevena nihataḥ krūrakarmā madotkaṭaḥ. kāḷakeyās tathā jaṅghāḥ saṃsaptakagaṇās tu te. nārāyaṇabaḷaṃ tac ca nṛpā ye ca mahābaḷāḥ. kaliṅgāḥ pārvatīyāś ca kāḷīkeyāḥ prakīrtitāḥ. lakṣmīṃ ca draupadīṃ viddhi gāndhārīṃ ditirūpiṇīm. aditiṃ ca priyāṃ devīṃ devakīṃ viddhi pārthiva. mahān vimardaḥ saṃjāto devānāṃ dānavaiḥ saha. martyaloke mahābhāga tato jitvā divaṃ gatāḥ.

भवनं च महेन्द्रस्य कुबेरस्य च धीमतः। वरुणस्य तथा लोकान् विविशुः पुरुषर्षभाः।

bhavanaṃ ca mahendrasya kuberasya ca dhīmataḥ. varuṇasya tathā lokān viviśuḥ puruṣarṣabhāḥ.

एतत् ते सर्वम् आख्यातं विस्तरेण महाद्युते। कुरूणां चरितं कृत्स्नं पाण्डवानां च भारत।

etat te sarvam ākhyātaṃ vistareṇa mahādyute. kurūṇāṃ caritaṃ kṛtsnaṃ pāṇḍavānāṃ ca bhārata.

सूत उवाच। एतच् छ्रुत्वा द्विजश्रेष्ठात् स राजा जनमेजयः। विस्मितो ऽभवद् अत्यर्थं यज्ञकर्मान्तरेष्व् अथ।

sūta uvāca. etac chrutvā dvijaśreṣṭhāt sa rājā janamejayaḥ. vismito 'bhavad atyarthaṃ yajñakarmāntareṣv atha.

ततः समापयाम् आसुः कर्म तत् तस्य याजकाः। आस्तीकश् चाभवत् प्रीतः परिमोक्ष्य भुजंगमान्।

tataḥ samāpayām āsuḥ karma tat tasya yājakāḥ. āstīkaś cābhavat prītaḥ parimokṣya bhujaṃgamān.

ततो द्विजातीन् सर्वांस् तान् दक्षिणाभिर् अतोषयत्। पूजिताश् चापि ते राज्ञा ततो जग्मुर् यथागतम्।

tato dvijātīn sarvāṃs tān dakṣiṇābhir atoṣayat. pūjitāś cāpi te rājñā tato jagmur yathāgatam.

विसर्जयित्वा विप्रांस् तान् राजापि जनमेजयः। व्यासशिष्यप्रसादेन परां निर्वृतिम् आययौ। ततस् तक्षशिलायाः स पुनर् आयाद् गजाह्वयम्।

visarjayitvā viprāṃs tān rājāpi janamejayaḥ. vyāsaśiṣyaprasādena parāṃ nirvṛtim āyayau. tatas takṣaśilāyāḥ sa punar āyād gajāhvayam.

एतत् ते सर्वम् आख्यातं वैशंपायनकीर्तितम्। व्यासाज्ञया समाख्यातं सर्पसत्रे नृपस्य ह।

etat te sarvam ākhyātaṃ vaiśaṃpāyanakīrtitam. vyāsājñayā samākhyātaṃ sarpasatre nṛpasya ha.

पुण्यो ऽयम् इतिहासाख्यः पवित्रं चेदम् उत्तमम्। कृष्णेन मुनिना विप्र नियतं सत्यवादिना।

puṇyo 'yam itihāsākhyaḥ pavitraṃ cedam uttamam. kṛṣṇena muninā vipra niyataṃ satyavādinā.

सर्वज्ञेन विधिज्ञेन धर्मज्ञानवता सता। अतीन्द्रियेण शुचिना तपसा भावितात्मना।

sarvajñena vidhijñena dharmajñānavatā satā. atīndriyeṇa śucinā tapasā bhāvitātmanā.

ऐश्वर्ये वर्तता चैव सांख्ययोगविदा तथा। नैकतन्त्रविबुद्धेन दृष्ट्वा दिव्येन चक्षुषा।

aiśvarye vartatā caiva sāṃkhyayogavidā tathā. naikatantravibuddhena dṛṣṭvā divyena cakṣuṣā.

कीर्तिं प्रथयता लोके पाण्डवानां महात्मनाम्। अन्येषां क्षत्रियाणां च भूरिद्रविणतेजसाम्। क्रीडां च वासुदेवस्य देवदेवस्य शार्ङ्गिणः। विश्वेषां देवभागानां जन्मसायुज्यम् एव च। कीर्तितं परमं पुण्यं दृष्ट्वा दिव्येन चक्षुषा।

kīrtiṃ prathayatā loke pāṇḍavānāṃ mahātmanām. anyeṣāṃ kṣatriyāṇāṃ ca bhūridraviṇatejasām. krīḍāṃ ca vāsudevasya devadevasya śārṅgiṇaḥ. viśveṣāṃ devabhāgānāṃ janmasāyujyam eva ca. kīrtitaṃ paramaṃ puṇyaṃ dṛṣṭvā divyena cakṣuṣā.

य इदं श्रावयेद् विद्वान् सदा पर्वणि पर्वणि। धूतपाप्मा जितस्वर्गो ब्रह्मभूयाय गच्छति। कार्ष्णं वेदम् इमं सर्वं शृणुयाद् यः समाहितः। ब्रह्महत्याकृतं पापं तत्क्षणाद् एव नश्यति।

ya idaṃ śrāvayed vidvān sadā parvaṇi parvaṇi. dhūtapāpmā jitasvargo brahmabhūyāya gacchati. kārṣṇaṃ vedam imaṃ sarvaṃ śṛṇuyād yaḥ samāhitaḥ. brahmahatyākṛtaṃ pāpaṃ tatkṣaṇād eva naśyati.

यश् चेदं श्रावयेच् छ्राद्धे ब्राह्मणान् पादम् अन्ततः। अक्षय्यम् अन्नपानं वै पितॄंस् तस्योपतिष्ठते। इतिहासम् इमं श्रुत्वा पुण्यं सत्फलम् अश्नुते। अपुत्रया च श्रोतव्यं गर्भिण्या चैव योषिता। पुत्रं वीरं जनयति कन्यां वा राजभागिनीम्। इतिहासम् इमं श्रुत्वा नात्र कार्या विचारणा।

yaś cedaṃ śrāvayec chrāddhe brāhmaṇān pādam antataḥ. akṣayyam annapānaṃ vai pitṝṃs tasyopatiṣṭhate. itihāsam imaṃ śrutvā puṇyaṃ satphalam aśnute. aputrayā ca śrotavyaṃ garbhiṇyā caiva yoṣitā. putraṃ vīraṃ janayati kanyāṃ vā rājabhāginīm. itihāsam imaṃ śrutvā nātra kāryā vicāraṇā.

अह्ना यद् एनः कुरुते इन्द्रियैर् मनसापि वा। महाभारतम् आख्याय पश्चात् संध्यां प्रमुच्यते। यद् रात्रौ कुरुते पापं ब्राह्मणस् त्व् इन्द्रियैश् चरन्। महाभारतम् आख्याय पूर्वां संध्यां प्रमुच्यते। भरतानां महज् जन्म महाभारतम् उच्यते। निरुक्तम् अस्य यो वेद सर्वपापैः प्रमुच्यते। अष्टादशपुराणानि धर्मशास्त्राणि सर्वशः। वेदाः साङ्गास् तथैकत्र भारतं चैकतः स्थितम्। श्रूयतां सिंहनादो ऽयम् ऋषेस् तस्य महात्मनः। अष्टादशपुराणानां कर्तुर् वेदमहोदधेः। त्रिभिर् वर्षैर् महत् पूर्वं कृष्णद्वैपायनः प्रभुः। अखिलं भारतं चेदं चकार भगवान् ऋषिः। चतुर्णाम् अपि वेदानां त्रिर् आवर्त्य तु यत् फलम्। तत् फलं समवाप्नोति अधीयानः सकृन् नरः। ब्रह्महत्यादिपापानि विलयं यान्ति शृण्वतः। संतानसुखकामा या शृणोति सततं सती। पुत्रं वीरं जनयति कन्यां च राजभागिनीम्। इतिहासम् इमं श्रुत्वा नात्र कार्या विचारणा। आकर्ण्य भक्त्या सततं जयाख्यं भारतं महत्। श्रीश् च कीर्तिस् तथा विद्या भवन्ति सहिताः सदा।

ahnā yad enaḥ kurute indriyair manasāpi vā. mahābhāratam ākhyāya paścāt saṃdhyāṃ pramucyate. yad rātrau kurute pāpaṃ brāhmaṇas tv indriyaiś caran. mahābhāratam ākhyāya pūrvāṃ saṃdhyāṃ pramucyate. bharatānāṃ mahaj janma mahābhāratam ucyate. niruktam asya yo veda sarvapāpaiḥ pramucyate. aṣṭādaśapurāṇāni dharmaśāstrāṇi sarvaśaḥ. vedāḥ sāṅgās tathaikatra bhārataṃ caikataḥ sthitam. śrūyatāṃ siṃhanādo 'yam ṛṣes tasya mahātmanaḥ. aṣṭādaśapurāṇānāṃ kartur vedamahodadheḥ. tribhir varṣair mahat pūrvaṃ kṛṣṇadvaipāyanaḥ prabhuḥ. akhilaṃ bhārataṃ cedaṃ cakāra bhagavān ṛṣiḥ. caturṇām api vedānāṃ trir āvartya tu yat phalam. tat phalaṃ samavāpnoti adhīyānaḥ sakṛn naraḥ. brahmahatyādipāpāni vilayaṃ yānti śṛṇvataḥ. saṃtānasukhakāmā yā śṛṇoti satataṃ satī. putraṃ vīraṃ janayati kanyāṃ ca rājabhāginīm. itihāsam imaṃ śrutvā nātra kāryā vicāraṇā. ākarṇya bhaktyā satataṃ jayākhyaṃ bhārataṃ mahat. śrīś ca kīrtis tathā vidyā bhavanti sahitāḥ sadā.

धर्मे चार्थे च कामे च मोक्षे च भरतर्षभ। तस्य सिध्यति तत् सर्वं श्रवणात् पठनाद् इह। यद् इहास्ति तद् अन्यत्र यन् नेहास्ति न तत् क्व चित्। भारतस्य तु वक्तारं ब्रह्मर्षिश् च महागुरुः। वाच्यते यत्र सततं जयाख्यं भारतं महत्। श्रीश् च कीर्तिश् च विद्या च भवन्ति मुदिताः सदा। पुत्रपौत्राभिवृद्धिश् च कल्याणानि भवन्ति च। भारतस्य तु वक्तारं श्रोतारं लेखकं सुराः। पूजयन्त्य् अतिसंहृष्टाः सिद्धाश् च परमर्षयः। महाभारतवक्तारं नार्चयन्तीह ये नराः। तेषां सर्वक्रियाहानिर् भवेद् देवाः शपन्ति च। धर्मश् च चरतां नृणाम्। वैशंपायनम् आरोप्य स्वर्णभद्रासनं तदा। जनमेजयाद्या राजान आस्तिकाद्या द्विजातयः। धर्मदत्तादिवैश्याश् च सोम्यवंश्यादिशूद्रकाः। प्रयुतं चायुतं चेति सहस्रं शतम् इत्य् अपि। दशकं चेति निष्काणाम् आनर्चुस् तं महागुरुम्। निष्काणां दशकं दत्त्वा मृतपुत्रो ऽमृतप्रजः। कुष्ठादिव्याधियुक्तश् च शतं दत्त्वा निरामयः। सहस्रदानात् संतानहीनः संतानपुत्रवान्। आयुर् आरोग्यम् ऐश्वर्यं भेजुस् ते ऽन्नं च पुत्रकान्। अयुतस्य तु दानेन प्रयुतस्य तु दानतः। जीवैश्वरैक्यविज्ञाने महावाक्योद्भवे तदा। चतुर्ष्व् अपि च वेदेषु सारवत् कथिते दृढा। बुद्धिर् आसीच् च तस्यैव पूजया च मुनेस् तदा। सुवर्णं रजतं रत्नं सर्वाण्य् आभरणानि च। सर्वोपकरणैर् युक्तं निधिनिक्षेपसंयुतम्। इष्टकाभित्तिसंयुक्तम् अग्निबाधादिवर्जितम्। देवपूजाग्निहोत्रादिपाठार्थगृहसंयुतम्। सान्तर्बहिःसंवरणं सप्रसादं सगोगृहम्। व्यष्ट्या समष्ट्या वा दद्यात् स्वर्गारोहणपर्वणि। निवृत्तिकामेनच्चकि (सिच्) पुनर्जन्म न विद्यते। सकामश् चेद् ब्रह्मकल्पं सुखं ब्रह्मगृहे वसेत्। पुराणमुखतो यस्माद् वेदान्तज्ञानम् आप्यते। सहे न (सिच्) गुरुर् आख्यातस् तत्पूजा हीशपूजनम्। भारतस्य तु वक्तारं श्रोतारं लेखकांस् तथा। प्रपूजयन्ति संहृष्टाः सिद्धाश् च परमर्षयः। महाभारतवक्तारं नार्चयन्तीह ये नराः। तेषां सर्वक्रियाहानिर् भवेद् देवाः शपन्ति च।

dharme cārthe ca kāme ca mokṣe ca bharatarṣabha. tasya sidhyati tat sarvaṃ śravaṇāt paṭhanād iha. yad ihāsti tad anyatra yan nehāsti na tat kva cit. bhāratasya tu vaktāraṃ brahmarṣiś ca mahāguruḥ. vācyate yatra satataṃ jayākhyaṃ bhārataṃ mahat. śrīś ca kīrtiś ca vidyā ca bhavanti muditāḥ sadā. putrapautrābhivṛddhiś ca kalyāṇāni bhavanti ca. bhāratasya tu vaktāraṃ śrotāraṃ lekhakaṃ surāḥ. pūjayanty atisaṃhṛṣṭāḥ siddhāś ca paramarṣayaḥ. mahābhāratavaktāraṃ nārcayantīha ye narāḥ. teṣāṃ sarvakriyāhānir bhaved devāḥ śapanti ca. dharmaś ca caratāṃ nṛṇām. vaiśaṃpāyanam āropya svarṇabhadrāsanaṃ tadā. janamejayādyā rājāna āstikādyā dvijātayaḥ. dharmadattādivaiśyāś ca somyavaṃśyādiśūdrakāḥ. prayutaṃ cāyutaṃ ceti sahasraṃ śatam ity api. daśakaṃ ceti niṣkāṇām ānarcus taṃ mahāgurum. niṣkāṇāṃ daśakaṃ dattvā mṛtaputro 'mṛtaprajaḥ. kuṣṭhādivyādhiyuktaś ca śataṃ dattvā nirāmayaḥ. sahasradānāt saṃtānahīnaḥ saṃtānaputravān. āyur ārogyam aiśvaryaṃ bhejus te 'nnaṃ ca putrakān. ayutasya tu dānena prayutasya tu dānataḥ. jīvaiśvaraikyavijñāne mahāvākyodbhave tadā. caturṣv api ca vedeṣu sāravat kathite dṛḍhā. buddhir āsīc ca tasyaiva pūjayā ca munes tadā. suvarṇaṃ rajataṃ ratnaṃ sarvāṇy ābharaṇāni ca. sarvopakaraṇair yuktaṃ nidhinikṣepasaṃyutam. iṣṭakābhittisaṃyuktam agnibādhādivarjitam. devapūjāgnihotrādipāṭhārthagṛhasaṃyutam. sāntarbahiḥsaṃvaraṇaṃ saprasādaṃ sagogṛham. vyaṣṭyā samaṣṭyā vā dadyāt svargārohaṇaparvaṇi. nivṛttikāmenaccaki (sic) punarjanma na vidyate. sakāmaś ced brahmakalpaṃ sukhaṃ brahmagṛhe vaset. purāṇamukhato yasmād vedāntajñānam āpyate. sahe na (sic) gurur ākhyātas tatpūjā hīśapūjanam. bhāratasya tu vaktāraṃ śrotāraṃ lekhakāṃs tathā. prapūjayanti saṃhṛṣṭāḥ siddhāś ca paramarṣayaḥ. mahābhāratavaktāraṃ nārcayantīha ye narāḥ. teṣāṃ sarvakriyāhānir bhaved devāḥ śapanti ca.

जयो नामेतिहासो ऽयं श्रोतव्यो भूतिम् इच्छता। राज्ञा राजसुतैश् चापि गर्भिण्या चैव योषिता। यद् यद् इष्टतमं कामं लभते श्रद्धयान्वितः। शृणुयान् मुदितो भूत्वा आस्तिको बुद्धिसंयुतः। महाभारतम् आख्यानं श्रोतव्यम् अनसूयया। अप्य् एकवारश्रवणाद् ब्रह्महत्या विनश्यति। भक्त्या द्विवारश्रवणाद् अश्वमेधफलं लभेत्। त्रिवारश्रवणाद् भक्त्या पठनाद् वा तथैव च। पुनरावृत्तिरहितां लभेद् ब्रह्मगतिं शुभाम्। महाभारतम् आख्यानं यद् गृहे पूजितं भवेत्। वसे[त] तत्र विबुधा देवो नारायणः स्वयम्। वासुदेवो वसत्य् अत्र पुण्डरीकायतेक्षणः। वासुदेवं स्मरन् विद्वान् पुण्डरीकायतेक्षणम्।

jayo nāmetihāso 'yaṃ śrotavyo bhūtim icchatā. rājñā rājasutaiś cāpi garbhiṇyā caiva yoṣitā. yad yad iṣṭatamaṃ kāmaṃ labhate śraddhayānvitaḥ. śṛṇuyān mudito bhūtvā āstiko buddhisaṃyutaḥ. mahābhāratam ākhyānaṃ śrotavyam anasūyayā. apy ekavāraśravaṇād brahmahatyā vinaśyati. bhaktyā dvivāraśravaṇād aśvamedhaphalaṃ labhet. trivāraśravaṇād bhaktyā paṭhanād vā tathaiva ca. punarāvṛttirahitāṃ labhed brahmagatiṃ śubhām. mahābhāratam ākhyānaṃ yad gṛhe pūjitaṃ bhavet. vase[ta] tatra vibudhā devo nārāyaṇaḥ svayam. vāsudevo vasaty atra puṇḍarīkāyatekṣaṇaḥ. vāsudevaṃ smaran vidvān puṇḍarīkāyatekṣaṇam.

स्वर्गकामो लभेत् स्वर्गं जयकामो लभेज् जयम्। गर्भिणी लभते पुत्रं कन्यां वा बहुभागिनीम्।

svargakāmo labhet svargaṃ jayakāmo labhej jayam. garbhiṇī labhate putraṃ kanyāṃ vā bahubhāginīm.

अनागतं त्रिभिर् वर्षैः कृष्णद्वैपायनः प्रभुः। संदर्भं भारतस्यास्य कृतवान् धर्मकाम्यया। षष्टिं शतसहस्राणि चकारान्यां स संहिताम्। त्रिंशच्छतसहस्राणि देवलोके प्रतिष्ठितम्। पित्र्ये पञ्चदश ज्ञेयं नागयक्षे चतुर्दश। एकं शतसहस्रं तु मानुषेषु प्रभाषितम्।

anāgataṃ tribhir varṣaiḥ kṛṣṇadvaipāyanaḥ prabhuḥ. saṃdarbhaṃ bhāratasyāsya kṛtavān dharmakāmyayā. ṣaṣṭiṃ śatasahasrāṇi cakārānyāṃ sa saṃhitām. triṃśacchatasahasrāṇi devaloke pratiṣṭhitam. pitrye pañcadaśa jñeyaṃ nāgayakṣe caturdaśa. ekaṃ śatasahasraṃ tu mānuṣeṣu prabhāṣitam.

नारदो ऽश्रावयद् देवान् असितो देवलः पितॄन्। रक्षो यक्षाञ् शुको मर्त्यान् वैशंपायन एव तु। गन्धर्वयक्षरक्षांसि श्रावयाम् आस वै शुकः। एकं शतसहस्रं च वैशंपायन उक्तवान्।

nārado 'śrāvayad devān asito devalaḥ pitṝn. rakṣo yakṣāñ śuko martyān vaiśaṃpāyana eva tu. gandharvayakṣarakṣāṃsi śrāvayām āsa vai śukaḥ. ekaṃ śatasahasraṃ ca vaiśaṃpāyana uktavān.

इतिहासम् इमं पुण्यं महार्थं वेदसंमितम्। श्रावयेद् यस् तु वर्णांस् त्रीन् कृत्वा ब्राह्मणम् अग्रतः। सर्वपापविशुद्धात्मा शुचिस् तद्गतमानसः। इह कीर्तिं महत् प्राप्य भोगवान् सुखम् अश्नुते। व्यासप्रसादेन पुनः स्वर्गलोकं स गच्छति। एतद् विदित्वा सर्वं तु सर्ववेदार्थविद् भवेत्। पूजनीयश् च सततं माननीयो भवेद् द्विजः। व्यासो हि भगवान् विष्णुः परमात्मा सनातनः। समाप्ते पर्वणि तथा स्वर्गारोहणिके नृप। संपूज्य वाचिकं वस्त्रैर् भोजयेद् ब्राह्मणं तथा। विद्या द्याभ्यो धर्मेभ्यो धर्मधारिणे। देवेभ्यो वासुदेवाय वर्ण्यायास्मिन् नमो नमः। इतिहासम् इमं पुण्यं ये शृण्वन्ति नरोत्तमाः। तेषां वासाय निर्दिष्टाः स्वर्गलोकाः सनातनाः। लिख्यते येन सततं महाभारतम् आदितः। स सर्वज्ञः स वाग्मी च स्वर्गभाक् च न संशयः। वरदम् इतिहासं ये पठन्तीह भक्त्या। सकलसुरवरिष्ठैः पूज्यमाना भवन्ति। मुनिवरकृतम् एतद् भारताख्यं सुपूज्यं। पुनर् अपि सुरलोकान् न च्यवन्ते मुनीन्द्राः। एतद् भारतवक्तॄणां श्रोतॄणां चैव सर्वदा। भवेत् प्रसन्नो भगवान् मङ्गलं च पुनः पुनः। एतद् भारतम् आकर्ण्य नैमिशे[षे]या महर्षयः। शौनकाद्यास् तदा सर्वे प्रहृष्टमनसो ऽभवन्। तत्रत्या ब्राह्मणाः सर्वे सूतं पौराणिकोत्तमम्। पूजयाम् आसुर् अत्यन्तं भाषणाश्लेषणादिभिः। ततः प्रदक्षिणीकृत्य मुनिमण्डलम् आदरात्। स्वस्ति गोब्राह्मणेभ्यो ऽस्तु द्विजानां पुरतो ऽवदन्। यज्ञकर्मान्तरे त्व् एतच् छ्रुत्वा भारतम् आदितः। सम्यग् उक्तं सम्यग् उक्तम् इत्य् ऊचुस् ते महर्षयः। श्रुत्वा त्व् इदं भारतम् एतद् अग्र्यं। यज्ञस्य मध्ये द्विजपुंगवास् ते। तं पूज्य विप्रं विधिवत् समाप्य। स्वं स्वं गृहांश् च प्रययुः प्रहृष्टाः।

itihāsam imaṃ puṇyaṃ mahārthaṃ vedasaṃmitam. śrāvayed yas tu varṇāṃs trīn kṛtvā brāhmaṇam agrataḥ. sarvapāpaviśuddhātmā śucis tadgatamānasaḥ. iha kīrtiṃ mahat prāpya bhogavān sukham aśnute. vyāsaprasādena punaḥ svargalokaṃ sa gacchati. etad viditvā sarvaṃ tu sarvavedārthavid bhavet. pūjanīyaś ca satataṃ mānanīyo bhaved dvijaḥ. vyāso hi bhagavān viṣṇuḥ paramātmā sanātanaḥ. samāpte parvaṇi tathā svargārohaṇike nṛpa. saṃpūjya vācikaṃ vastrair bhojayed brāhmaṇaṃ tathā. vidyā dyābhyo dharmebhyo dharmadhāriṇe. devebhyo vāsudevāya varṇyāyāsmin namo namaḥ. itihāsam imaṃ puṇyaṃ ye śṛṇvanti narottamāḥ. teṣāṃ vāsāya nirdiṣṭāḥ svargalokāḥ sanātanāḥ. likhyate yena satataṃ mahābhāratam āditaḥ. sa sarvajñaḥ sa vāgmī ca svargabhāk ca na saṃśayaḥ. varadam itihāsaṃ ye paṭhantīha bhaktyā. sakalasuravariṣṭhaiḥ pūjyamānā bhavanti. munivarakṛtam etad bhāratākhyaṃ supūjyaṃ. punar api suralokān na cyavante munīndrāḥ. etad bhāratavaktṝṇāṃ śrotṝṇāṃ caiva sarvadā. bhavet prasanno bhagavān maṅgalaṃ ca punaḥ punaḥ. etad bhāratam ākarṇya naimiśe[ṣe]yā maharṣayaḥ. śaunakādyās tadā sarve prahṛṣṭamanaso 'bhavan. tatratyā brāhmaṇāḥ sarve sūtaṃ paurāṇikottamam. pūjayām āsur atyantaṃ bhāṣaṇāśleṣaṇādibhiḥ. tataḥ pradakṣiṇīkṛtya munimaṇḍalam ādarāt. svasti gobrāhmaṇebhyo 'stu dvijānāṃ purato 'vadan. yajñakarmāntare tv etac chrutvā bhāratam āditaḥ. samyag uktaṃ samyag uktam ity ūcus te maharṣayaḥ. śrutvā tv idaṃ bhāratam etad agryaṃ. yajñasya madhye dvijapuṃgavās te. taṃ pūjya vipraṃ vidhivat samāpya. svaṃ svaṃ gṛhāṃś ca prayayuḥ prahṛṣṭāḥ.

स नरः पापनिर्मुक्तः कीर्तिं प्राप्येह शौनक। गच्छेत् परमिकां सिद्धिम् अत्र मे नास्ति संशयः।

sa naraḥ pāpanirmuktaḥ kīrtiṃ prāpyeha śaunaka. gacchet paramikāṃ siddhim atra me nāsti saṃśayaḥ.

भारताध्ययनात् पुण्याद् अपि पादम् अधीयतः। श्रद्दधानस्य पूयन्ते सर्वपापान्य् अशेषतः।

bhāratādhyayanāt puṇyād api pādam adhīyataḥ. śraddadhānasya pūyante sarvapāpāny aśeṣataḥ.

महर्षिर् भगवान् व्यासः कृत्वेमां संहितां पुरा। श्लोकैश् चतुर्भिर् भगवान् पुत्रम् अध्यापयच् छुकम्। श्रद्धया परया भक्त्या श्राव्यते चापि येन तु। य इमां संहितां पुण्यां पुत्रम् अध्यापयच् छुकम्।

maharṣir bhagavān vyāsaḥ kṛtvemāṃ saṃhitāṃ purā. ślokaiś caturbhir bhagavān putram adhyāpayac chukam. śraddhayā parayā bhaktyā śrāvyate cāpi yena tu. ya imāṃ saṃhitāṃ puṇyāṃ putram adhyāpayac chukam.

मातापितृसहस्राणि पुत्रदारशतानि च। संसारेष्व् अनुभूतानि यान्ति यास्यन्ति चापरे।

mātāpitṛsahasrāṇi putradāraśatāni ca. saṃsāreṣv anubhūtāni yānti yāsyanti cāpare.

हर्षस्थानसहस्राणि भयस्थानशतानि च। दिवसे दिवसे मूढम् आविशन्ति न पण्डितम्।

harṣasthānasahasrāṇi bhayasthānaśatāni ca. divase divase mūḍham āviśanti na paṇḍitam.

ऊर्ध्वबाहुर् विरौम्य् एष न च कश् चिच् छृणोति मे। धर्माद् अर्थश् च कामश् च स किमर्थं न सेव्यते।

ūrdhvabāhur viraumy eṣa na ca kaś cic chṛṇoti me. dharmād arthaś ca kāmaś ca sa kimarthaṃ na sevyate.

न जातु कामान् न भयान् न लोभाद्; धर्मं त्यजेज् जीवितस्यापि हेतोः। नित्यो धर्मः सुखदुःखे त्व् अनित्ये; जीवो नित्यो हेतुर् अस्य त्व् अनित्यः।

na jātu kāmān na bhayān na lobhād; dharmaṃ tyajej jīvitasyāpi hetoḥ. nityo dharmaḥ sukhaduḥkhe tv anitye; jīvo nityo hetur asya tv anityaḥ.

इमां भारतसावित्रीं प्रातर् उत्थाय यः पठेत्। स भारतफलं प्राप्य परं ब्रह्माधिगच्छति।

imāṃ bhāratasāvitrīṃ prātar utthāya yaḥ paṭhet. sa bhārataphalaṃ prāpya paraṃ brahmādhigacchati.

यथा समुद्रो भगवान् यथा च हिमवान् गिरिः। ख्याताव् उभौ रत्ननिधी तथा भारतम् उच्यते। कार्ष्णं वेदम् इमं विद्वाञ् श्रावयित्वार्थम् अश्नुते। भ्रूणहत्याकृतं पापं जह्याच् चापि न संशयः।

yathā samudro bhagavān yathā ca himavān giriḥ. khyātāv ubhau ratnanidhī tathā bhāratam ucyate. kārṣṇaṃ vedam imaṃ vidvāñ śrāvayitvārtham aśnute. bhrūṇahatyākṛtaṃ pāpaṃ jahyāc cāpi na saṃśayaḥ.

महाभारतम् आख्यानं यः पठेत् सुसमाहितः। स गच्छेत् परमां सिद्धिम् इति मे नास्ति संशयः। दानानि दद्याद् विविधानि प्रीतये परमात्मने। यस्य यस्य फलप्राप्तौ वाञ्छा स्यात् तद् विधीयते। त्रिभिर् वर्षैर् धर्मकामः कृष्णद्वैपायनो मुनिः। चकार पावनं विप्रा इतिहासं विमुक्तिदम्। भारतस्य पदैकेन गङ्गाया दर्शनेन च। विष्णोः स्मरणमात्रेण सर्वपापैः प्रमुच्यते। अश्वमेधसहस्रेण वाजपेयशतेन च। पाकसंस्थादितः संस्थाः सोमसंस्थाश् च कुर्वताम्। तत्फलं कोटिगुणितं भारतश्रवणे भवेत्। भुङ्क्ते विप्रायुते चैव यश् च गच्छेत् सरस्वतीम्। लक्षैर् अष्टादशैर् देव्या जपहोमशतैस् तथा। वेदस्यान्तं च पठतां तत् पुण्यं भारतश्रवात्। तेन दत्तानि दानानि तेन तप्तं महत् तपः। तेन वै लक्षधा जप्तं कृतं तीर्थावगाहनम्। श्रुतं तु भारतं येन कृतकृत्येन धीमता। आदिमध्यावसानेन श्रद्दधानेन वै तथा। गोभूहिरण्यदानानि तेन दत्तानि नित्यशः। धेनूनां शतदानानि पर्वतानां तथैव च। लोकदानं तथा दत्तं ब्रह्माण्डस्य च संततिः। कृता दत्तं भवेत् तेन श्रुतं येनैतद् उत्तमम्। श्रुत्वा जयं चेतिहासं द्विजाय। शुश्रूषवे सानुभक्त्या च दद्यात्। शुभातपत्रं भूमिगोकाञ्चनानि। गृहाणि वस्त्राणि शुभां सरस्वतीम्। त्रिपूरुषेण विदितस् त्रिषु शुक्लस् तथा द्विजः। साधुः सदाचाररतस् तस्माद् वै शृणुयाज् जयम्। विष्णुर् ह्य् अयं यस्य देहे वसेद् भारत भारती। नाविष्णुश् च पठेद् एतन् नाविष्णुः शृणुयाद् अपि। श्रुतिस्मृतिपुराणानि जयमङ्गलभारती। सत्कुलाद् एव शृणुयान् न हीनाच् च कुलात् क्व चित्। तस्मात् सदाचाररतात् सत्कुलीनाद् बहुश्रुतात्। शृणुयाद् भारतं नित्यं वंशद्वयपरीक्षितात्। अस्य शास्त्रस्य कवयो न समर्था विशेषणे। साधोर् इव गृहस्थस्य शेषास् त्रय इवाश्रमाः। उपदेष्टा भवेद् विष्णुः श्रोता चैव श्रुतं तथा। अपि पातकिनं तस्मात् पुनात्य् एष श्रुतो जयः। महापापानि पापानि जातिभ्रंशकराणि च। मालिन्यसंकराण्य् अत्र कारणानि तु यानि तु। तानि संशोधयेद् एनत् कृत्स्नं शृण्वन् हि भारतम्। सर्वमङ्गललाभश् च सर्वसंपत्समागमः। पुत्रलाभो मित्रलाभः कामलाभस् तथैव च। राज्यलाभः पशुलाभो महालाभस् तथैव च। जायते धर्मलाभश् च भारतं शृण्वतः सदा। सर्वदा मङ्गलं तेषां नास्ति तेषाम् अमङ्गलम्। जयमङ्गलहोमाश् च शान्तयः पौष्टिकानि च। भारतश्रवणाद् एव सुशुभानि भवन्त्य् उत। येषां हृदि हृषीकेशः कण्ठे भारतम् एव च। धन्यास् ते मानवा लोके कृतकृत्या न संशयः। न ह्य् एवाकृतपुण्यानां भारतं भवति प्रियम्। भारतं भवने येषां न ते शोच्याः कृताकृते। जयो नामेतिहासो ऽयं श्रोतव्यो जयम् इच्छता। विप्रेण राज्ञा वैश्येन शूद्रेण च यतात्मना। कुरुक्षेत्रे भवेद् दत्तं स्नातं स्नातं सुपुष्करे। तप्तं हिमाद्रौ कालेषु श्रुतं येनेह भारतम्। ज्ञातिश्रैष्ठ्यं कुलश्रैष्ठ्यं वर्णश्रैष्ठ्यं तथैव च। धर्ममङ्गललाभं च श्रुत्वैतत् प्राप्नुयान् नरः। भाति सर्वेषु वेदेषु रतिः सर्वत्र जन्तुषु। तरणं सर्वपापानां तेन भारतम् उच्यते।

mahābhāratam ākhyānaṃ yaḥ paṭhet susamāhitaḥ. sa gacchet paramāṃ siddhim iti me nāsti saṃśayaḥ. dānāni dadyād vividhāni prītaye paramātmane. yasya yasya phalaprāptau vāñchā syāt tad vidhīyate. tribhir varṣair dharmakāmaḥ kṛṣṇadvaipāyano muniḥ. cakāra pāvanaṃ viprā itihāsaṃ vimuktidam. bhāratasya padaikena gaṅgāyā darśanena ca. viṣṇoḥ smaraṇamātreṇa sarvapāpaiḥ pramucyate. aśvamedhasahasreṇa vājapeyaśatena ca. pākasaṃsthāditaḥ saṃsthāḥ somasaṃsthāś ca kurvatām. tatphalaṃ koṭiguṇitaṃ bhārataśravaṇe bhavet. bhuṅkte viprāyute caiva yaś ca gacchet sarasvatīm. lakṣair aṣṭādaśair devyā japahomaśatais tathā. vedasyāntaṃ ca paṭhatāṃ tat puṇyaṃ bhārataśravāt. tena dattāni dānāni tena taptaṃ mahat tapaḥ. tena vai lakṣadhā japtaṃ kṛtaṃ tīrthāvagāhanam. śrutaṃ tu bhārataṃ yena kṛtakṛtyena dhīmatā. ādimadhyāvasānena śraddadhānena vai tathā. gobhūhiraṇyadānāni tena dattāni nityaśaḥ. dhenūnāṃ śatadānāni parvatānāṃ tathaiva ca. lokadānaṃ tathā dattaṃ brahmāṇḍasya ca saṃtatiḥ. kṛtā dattaṃ bhavet tena śrutaṃ yenaitad uttamam. śrutvā jayaṃ cetihāsaṃ dvijāya. śuśrūṣave sānubhaktyā ca dadyāt. śubhātapatraṃ bhūmigokāñcanāni. gṛhāṇi vastrāṇi śubhāṃ sarasvatīm. tripūruṣeṇa viditas triṣu śuklas tathā dvijaḥ. sādhuḥ sadācāraratas tasmād vai śṛṇuyāj jayam. viṣṇur hy ayaṃ yasya dehe vased bhārata bhāratī. nāviṣṇuś ca paṭhed etan nāviṣṇuḥ śṛṇuyād api. śrutismṛtipurāṇāni jayamaṅgalabhāratī. satkulād eva śṛṇuyān na hīnāc ca kulāt kva cit. tasmāt sadācāraratāt satkulīnād bahuśrutāt. śṛṇuyād bhārataṃ nityaṃ vaṃśadvayaparīkṣitāt. asya śāstrasya kavayo na samarthā viśeṣaṇe. sādhor iva gṛhasthasya śeṣās traya ivāśramāḥ. upadeṣṭā bhaved viṣṇuḥ śrotā caiva śrutaṃ tathā. api pātakinaṃ tasmāt punāty eṣa śruto jayaḥ. mahāpāpāni pāpāni jātibhraṃśakarāṇi ca. mālinyasaṃkarāṇy atra kāraṇāni tu yāni tu. tāni saṃśodhayed enat kṛtsnaṃ śṛṇvan hi bhāratam. sarvamaṅgalalābhaś ca sarvasaṃpatsamāgamaḥ. putralābho mitralābhaḥ kāmalābhas tathaiva ca. rājyalābhaḥ paśulābho mahālābhas tathaiva ca. jāyate dharmalābhaś ca bhārataṃ śṛṇvataḥ sadā. sarvadā maṅgalaṃ teṣāṃ nāsti teṣām amaṅgalam. jayamaṅgalahomāś ca śāntayaḥ pauṣṭikāni ca. bhārataśravaṇād eva suśubhāni bhavanty uta. yeṣāṃ hṛdi hṛṣīkeśaḥ kaṇṭhe bhāratam eva ca. dhanyās te mānavā loke kṛtakṛtyā na saṃśayaḥ. na hy evākṛtapuṇyānāṃ bhārataṃ bhavati priyam. bhārataṃ bhavane yeṣāṃ na te śocyāḥ kṛtākṛte. jayo nāmetihāso 'yaṃ śrotavyo jayam icchatā. vipreṇa rājñā vaiśyena śūdreṇa ca yatātmanā. kurukṣetre bhaved dattaṃ snātaṃ snātaṃ supuṣkare. taptaṃ himādrau kāleṣu śrutaṃ yeneha bhāratam. jñātiśraiṣṭhyaṃ kulaśraiṣṭhyaṃ varṇaśraiṣṭhyaṃ tathaiva ca. dharmamaṅgalalābhaṃ ca śrutvaitat prāpnuyān naraḥ. bhāti sarveṣu vedeṣu ratiḥ sarvatra jantuṣu. taraṇaṃ sarvapāpānāṃ tena bhāratam ucyate.

द्वैपायनोष्ठपुटनिःसृतम् अप्रमेयं; पुण्यं पवित्रम् अथ पापहरं शिवं च। यो भारतं समधिगच्छति वाच्यमानं; किं तस्य पुष्करजलैर् अभिषेचनेन। यो गोशतं कनकशृङ्गमयं ददाति। विप्राय वेदविदुषे सुबहुश्रुताय। पुण्यां च भारतकथां सततं शृणोति। तुल्यं फलं भवति तस्य च तस्य चैव। पाराशर्यवचःसरोजम् अमलं गीतार्थगन्धोत्कटम्। नानाख्यानककेसरं हरिकथासंबोधनाबोधितम्। लोके सज्जनषट्पदैर् अहरहः पेपीयमानं मुदा। भूयाद् भारतपङ्कजं कलिमलप्रध्वंसि नः श्रेयसे। यः सर्वगुणसंपन्नः सर्वदोषविवर्जितः। प्रीयतां प्रीतये बाऌअं भगवान् मे परः सुहृत्। यस्य हस्ते गदाचक्रे गरुडो यस्य वाहनम्। शङ्खः करतले यस्य स मे विष्णुः प्रसीदतु। पुराणवाचको भक्त्या पूजनीयः प्रयत्नतः। वस्त्रालं सर्वदा। अज्ञानतिमिरान्धस्य ज्ञानाञ्जनशलाकया। चक्षुर् उन्मीलितं येन तस्मै श्रीगुरवे नमः।

dvaipāyanoṣṭhapuṭaniḥsṛtam aprameyaṃ; puṇyaṃ pavitram atha pāpaharaṃ śivaṃ ca. yo bhārataṃ samadhigacchati vācyamānaṃ; kiṃ tasya puṣkarajalair abhiṣecanena. yo gośataṃ kanakaśṛṅgamayaṃ dadāti. viprāya vedaviduṣe subahuśrutāya. puṇyāṃ ca bhāratakathāṃ satataṃ śṛṇoti. tulyaṃ phalaṃ bhavati tasya ca tasya caiva. pārāśaryavacaḥsarojam amalaṃ gītārthagandhotkaṭam. nānākhyānakakesaraṃ harikathāsaṃbodhanābodhitam. loke sajjanaṣaṭpadair aharahaḥ pepīyamānaṃ mudā. bhūyād bhāratapaṅkajaṃ kalimalapradhvaṃsi naḥ śreyase. yaḥ sarvaguṇasaṃpannaḥ sarvadoṣavivarjitaḥ. prīyatāṃ prītaye bāḷaṃ bhagavān me paraḥ suhṛt. yasya haste gadācakre garuḍo yasya vāhanam. śaṅkhaḥ karatale yasya sa me viṣṇuḥ prasīdatu. purāṇavācako bhaktyā pūjanīyaḥ prayatnataḥ. vastrālaṃ sarvadā. ajñānatimirāndhasya jñānāñjanaśalākayā. cakṣur unmīlitaṃ yena tasmai śrīgurave namaḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...