महाभारत 15.47 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←आश्रमवासिक पर्व→

←अध्याय 47

[mh-15-47] • 27 श्लोकाः

नारद उवाच। नासौ वृथाग्निना दग्धो यथा तत्र श्रुतं मया। वैचित्रवीर्यो नृपतिस् तत् ते वक्ष्यामि भारत।

nārada uvāca. nāsau vṛthāgninā dagdho yathā tatra śrutaṃ mayā. vaicitravīryo nṛpatis tat te vakṣyāmi bhārata.

वनं प्रविशता तेन वायुभक्षेण धीमता। अग्नयः कारयित्वेष्टिम् उत्सृष्टा इति नः श्रुतम्।

vanaṃ praviśatā tena vāyubhakṣeṇa dhīmatā. agnayaḥ kārayitveṣṭim utsṛṣṭā iti naḥ śrutam.

याजकास् तु ततस् तस्य तान् अग्नीन् निर्जने वने। समुत्सृज्य यथाकामं जग्मुर् भरतसत्तम।

yājakās tu tatas tasya tān agnīn nirjane vane. samutsṛjya yathākāmaṃ jagmur bharatasattama.

स विवृद्धस् तदा वह्निर् वने तस्मिन्न् अभूत् किल। तेन तद् वनम् आदीप्तम् इति मे तापसाब्रुवन्।

sa vivṛddhas tadā vahnir vane tasminn abhūt kila. tena tad vanam ādīptam iti me tāpasābruvan.

स राजा जाह्नवीकच्छे यथा ते कथितं मया। तेनाग्निना समायुक्तः स्वेनैव भरतर्षभ।

sa rājā jāhnavīkacche yathā te kathitaṃ mayā. tenāgninā samāyuktaḥ svenaiva bharatarṣabha.

एवम् आवेदयाम् आसुर् मुनयस् ते ममानघ। ये ते भागीरथीतीरे मया दृष्टा युधिष्ठिर।

evam āvedayām āsur munayas te mamānagha. ye te bhāgīrathītīre mayā dṛṣṭā yudhiṣṭhira.

एवं स्वेनाग्निना राजा समायुक्तो महीपते। मा शोचिथास् त्वं नृपतिं गतः स परमां गतिम्।

evaṃ svenāgninā rājā samāyukto mahīpate. mā śocithās tvaṃ nṛpatiṃ gataḥ sa paramāṃ gatim.

गुरुशुश्रूषया चैव जननी तव पाण्डव। प्राप्ता सुमहतीं सिद्धिम् इति मे नात्र संशयः।

guruśuśrūṣayā caiva jananī tava pāṇḍava. prāptā sumahatīṃ siddhim iti me nātra saṃśayaḥ.

कर्तुम् अर्हसि कौरव्य तेषां त्वम् उदकक्रियाम्। भ्रातृभिः सहितः सर्वैर् एतद् अत्र विधीयताम्।

kartum arhasi kauravya teṣāṃ tvam udakakriyām. bhrātṛbhiḥ sahitaḥ sarvair etad atra vidhīyatām.

वैशंपायन उवाच। ततः स पृथिवीपालः पाण्डवानां धुरंधरः। निर्ययौ सह सोदर्यैः सदारो भरतर्षभ।

vaiśaṃpāyana uvāca. tataḥ sa pṛthivīpālaḥ pāṇḍavānāṃ dhuraṃdharaḥ. niryayau saha sodaryaiḥ sadāro bharatarṣabha.

पौरजानपदाश् चैव राजभक्तिपुरस्कृताः। गङ्गां प्रजग्मुर् अभितो वाससैकेन संवृताः।

paurajānapadāś caiva rājabhaktipuraskṛtāḥ. gaṅgāṃ prajagmur abhito vāsasaikena saṃvṛtāḥ.

ततो ऽवगाह्य सलिलं सर्वे ते कुरुपुंगवाः। युयुत्सुम् अग्रतः कृत्वा ददुस् तोयं महात्मने।

tato 'vagāhya salilaṃ sarve te kurupuṃgavāḥ. yuyutsum agrataḥ kṛtvā dadus toyaṃ mahātmane.

गान्धार्याश् च पृथायाश् च विधिवन् नामगोत्रतः। शौचं निवर्तयन्तस् ते तत्रोषुर् नगराद् बहिः।

gāndhāryāś ca pṛthāyāś ca vidhivan nāmagotrataḥ. śaucaṃ nivartayantas te tatroṣur nagarād bahiḥ.

प्रेषयाम् आस स नरान् विधिज्ञान् आप्तकारिणः। गङ्गाद्वारं कुरुश्रेष्ठो यत्र दग्धो ऽभवन् नृपः।

preṣayām āsa sa narān vidhijñān āptakāriṇaḥ. gaṅgādvāraṃ kuruśreṣṭho yatra dagdho 'bhavan nṛpaḥ.

तत्रैव तेषां कुल्यानि गङ्गाद्वारे ऽन्वशात् तदा। कर्तव्यानीति पुरुषान् दत्तदेयान् महीपतिः।

tatraiva teṣāṃ kulyāni gaṅgādvāre 'nvaśāt tadā. kartavyānīti puruṣān dattadeyān mahīpatiḥ.

द्वादशे ऽहनि तेभ्यः स कृतशौचो नराधिपः। ददौ श्राद्धानि विधिवद् दक्षिणावन्ति पाण्डवः।

dvādaśe 'hani tebhyaḥ sa kṛtaśauco narādhipaḥ. dadau śrāddhāni vidhivad dakṣiṇāvanti pāṇḍavaḥ.

धृतराष्ट्रं समुद्दिश्य ददौ स पृथिवीपतिः। सुवर्णं रजतं गाश् च शय्याश् च सुमहाधनाः।

dhṛtarāṣṭraṃ samuddiśya dadau sa pṛthivīpatiḥ. suvarṇaṃ rajataṃ gāś ca śayyāś ca sumahādhanāḥ.

गान्धार्याश् चैव तेजस्वी पृथायाश् च पृथक् पृथक्। बहूनि चैव रत्नानि वासांसि विविधानि च। महार्हाणि विचित्राणि ददौ कौरवनन्दनः। संकीर्त्य नामनी राजा ददौ दानम् अनुत्तमम्। संकीर्त्य नामानि ददौ राजन् दानानि पार्थिवः।

gāndhāryāś caiva tejasvī pṛthāyāś ca pṛthak pṛthak. bahūni caiva ratnāni vāsāṃsi vividhāni ca. mahārhāṇi vicitrāṇi dadau kauravanandanaḥ. saṃkīrtya nāmanī rājā dadau dānam anuttamam. saṃkīrtya nāmāni dadau rājan dānāni pārthivaḥ.

यो यद् इच्छति यावच् च तावत् स लभते द्विजः। यावद् इच्छन्ति विप्रास् तु तावन्ति प्राप्नुयुर् द्विजाः। शयनं भोजनं यानं मणिरत्नम् अथो धनम्।

yo yad icchati yāvac ca tāvat sa labhate dvijaḥ. yāvad icchanti viprās tu tāvanti prāpnuyur dvijāḥ. śayanaṃ bhojanaṃ yānaṃ maṇiratnam atho dhanam.

यानम् आच्छादनं भोगान् दासीश् च परिचारिकाः। ददौ राजा समुद्दिश्य तयोर् मात्रोर् महीपतिः।

yānam ācchādanaṃ bhogān dāsīś ca paricārikāḥ. dadau rājā samuddiśya tayor mātror mahīpatiḥ.

ततः स पृथिवीपालो दत्त्वा श्राद्धान्य् अनेकशः। प्रविवेश पुनर् धीमान् नगरं वारणाह्वयम्। सिक्तसंमार्जितपथं पताकातोरणोच्छ्रितम्। हृष्टपुष्टजनाकीर्णं पुरं तेषां प्रवेशने।

tataḥ sa pṛthivīpālo dattvā śrāddhāny anekaśaḥ. praviveśa punar dhīmān nagaraṃ vāraṇāhvayam. siktasaṃmārjitapathaṃ patākātoraṇocchritam. hṛṣṭapuṣṭajanākīrṇaṃ puraṃ teṣāṃ praveśane.

ते चापि राजवचनात् पुरुषा ये गताभवन्। धृतराष्ट्रस्य गान्धार्याः कुन्त्याश् चक्रुश् च संघशः। गङ्गाद्वारे शुभे पुण्ये यथोद्दिष्टं महात्मना। संकल्प्य तेषां कुल्यानि पुनः प्रत्यागमंस् ततः।

te cāpi rājavacanāt puruṣā ye gatābhavan. dhṛtarāṣṭrasya gāndhāryāḥ kuntyāś cakruś ca saṃghaśaḥ. gaṅgādvāre śubhe puṇye yathoddiṣṭaṃ mahātmanā. saṃkalpya teṣāṃ kulyāni punaḥ pratyāgamaṃs tataḥ.

माल्यैर् गन्धैश् च विविधैः पूजयित्वा यथाविधि। कुल्यानि तेषां संयोज्य तदाचख्युर् महीपतेः।

mālyair gandhaiś ca vividhaiḥ pūjayitvā yathāvidhi. kulyāni teṣāṃ saṃyojya tadācakhyur mahīpateḥ.

समाश्वास्य च राजानं धर्मात्मानं युधिष्ठिरम्। नारदो ऽप्य् अगमद् राजन् परमर्षिर् यथेप्सितम्। द्वारकायां ततः कृष्णं वासुदेवं जनार्दनम्। अनादिनिधनं विष्णुं शङ्खचक्रगदाधरम्। रहस्यकथने युक्तं नारायणम् अनामयम्।

samāśvāsya ca rājānaṃ dharmātmānaṃ yudhiṣṭhiram. nārado 'py agamad rājan paramarṣir yathepsitam. dvārakāyāṃ tataḥ kṛṣṇaṃ vāsudevaṃ janārdanam. anādinidhanaṃ viṣṇuṃ śaṅkhacakragadādharam. rahasyakathane yuktaṃ nārāyaṇam anāmayam.

एवं वर्षाण्य् अतीतानि धृतराष्ट्रस्य धीमतः। वनवासे तदा त्रीणि नगरे दश पञ्च च।

evaṃ varṣāṇy atītāni dhṛtarāṣṭrasya dhīmataḥ. vanavāse tadā trīṇi nagare daśa pañca ca.

हतपुत्रस्य संग्रामे दानानि ददतः सदा। ज्ञातिसंबन्धिमित्राणां भ्रातॄणां स्वजनस्य च।

hataputrasya saṃgrāme dānāni dadataḥ sadā. jñātisaṃbandhimitrāṇāṃ bhrātṝṇāṃ svajanasya ca.

युधिष्ठिरस् तु नृपतिर् नातिप्रीतमनास् तदा। धारयाम् आस तद् राज्यं निहतज्ञातिबान्धवः। तथाश्रमवासिके तु पर्वण्य् अपि समाहितः। गन्धमाल्यादियुक्तं च हविष्यं भोजयेद् द्विजान्।

yudhiṣṭhiras tu nṛpatir nātiprītamanās tadā. dhārayām āsa tad rājyaṃ nihatajñātibāndhavaḥ. tathāśramavāsike tu parvaṇy api samāhitaḥ. gandhamālyādiyuktaṃ ca haviṣyaṃ bhojayed dvijān.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...