महाभारत 15.31 (श्लोक 1)

महाभारत

←आश्रमवासिक पर्व→

←अध्याय 31→

[mh-15-31] • 20 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। ततस् ते पाण्डवा दूराद् अवतीर्य पदातयः। अभिजग्मुर् नरपतेर् आश्रमं विनयानताः।

vaiśaṃpāyana uvāca. tatas te pāṇḍavā dūrād avatīrya padātayaḥ. abhijagmur narapater āśramaṃ vinayānatāḥ.

स च पौरजनः सर्वो ये च राष्ट्रनिवासिनः। स्त्रियश् च कुरुमुख्यानां पद्भिर् एवान्वयुस् तदा।

sa ca paurajanaḥ sarvo ye ca rāṣṭranivāsinaḥ. striyaś ca kurumukhyānāṃ padbhir evānvayus tadā.

आश्रमं ते ततो जग्मुर् धृतराष्ट्रस्य पाण्डवाः। शून्यं मृगगणाकीर्णं कदलीवनशोभितम्।

āśramaṃ te tato jagmur dhṛtarāṣṭrasya pāṇḍavāḥ. śūnyaṃ mṛgagaṇākīrṇaṃ kadalīvanaśobhitam.

ततस् तत्र समाजग्मुस् तापसा विविधव्रताः। पाण्डवान् आगतान् द्रष्टुं कौतूहलसमन्विताः।

tatas tatra samājagmus tāpasā vividhavratāḥ. pāṇḍavān āgatān draṣṭuṃ kautūhalasamanvitāḥ.

तान् अपृच्छत् ततो राजा क्वासौ कौरववंशभृत्। पिता ज्येष्ठो गतो ऽस्माकम् इति बाष्पपरिप्लुतः।

tān apṛcchat tato rājā kvāsau kauravavaṃśabhṛt. pitā jyeṣṭho gato 'smākam iti bāṣpapariplutaḥ.

तम् ऊचुस् ते ततो वाक्यं यमुनाम् अवगाहितुम्। पुष्पाणाम् उदकुम्भस्य चार्थे गत इति प्रभो।

tam ūcus te tato vākyaṃ yamunām avagāhitum. puṣpāṇām udakumbhasya cārthe gata iti prabho.

तैर् आख्यातेन मार्गेण ततस् ते प्रययुस् तदा। ददृशुश् चाविदूरे तान् सर्वान् अथ पदातयः।

tair ākhyātena mārgeṇa tatas te prayayus tadā. dadṛśuś cāvidūre tān sarvān atha padātayaḥ.

ततस् ते सत्वरा जग्मुः पितुर् दर्शनकाङ्क्षिणः। सहदेवस् तु वेगेन प्राधावद् येन सा पृथा।

tatas te satvarā jagmuḥ pitur darśanakāṅkṣiṇaḥ. sahadevas tu vegena prādhāvad yena sā pṛthā.

सस्वनं प्ररुदन् धीमान् मातुः पादाव् उपस्पृशन्। सा च बाष्पाविलमुखी प्रददर्श प्रियं सुतम्।

sasvanaṃ prarudan dhīmān mātuḥ pādāv upaspṛśan. sā ca bāṣpāvilamukhī pradadarśa priyaṃ sutam.

बाहुभ्यां संपरिष्वज्य समुन्नाम्य च पुत्रकम्। गान्धार्याः कथयाम् आस सहदेवम् उपस्थितम्।

bāhubhyāṃ saṃpariṣvajya samunnāmya ca putrakam. gāndhāryāḥ kathayām āsa sahadevam upasthitam.

अनन्तरं च राजानं भीमसेनम् अथार्जुनम्। नकुलं च पृथा दृष्ट्वा त्वरमाणोपचक्रमे।

anantaraṃ ca rājānaṃ bhīmasenam athārjunam. nakulaṃ ca pṛthā dṛṣṭvā tvaramāṇopacakrame.

सा ह्य् अग्रे ऽगच्छत तयोर् दंपत्योर् हतपुत्रयोः। कर्षन्ती तौ ततस् ते तां दृष्ट्वा संन्यपतन् भुवि। तयोस् तु पादयो राजन् न्यपतन् हतपुत्रयोः।

sā hy agre 'gacchata tayor daṃpatyor hataputrayoḥ. karṣantī tau tatas te tāṃ dṛṣṭvā saṃnyapatan bhuvi. tayos tu pādayo rājan nyapatan hataputrayoḥ.

तान् राजा स्वरयोगेन स्पर्शेन च महामनाः। प्रत्यभिज्ञाय मेधावी समाश्वासयत प्रभुः।

tān rājā svarayogena sparśena ca mahāmanāḥ. pratyabhijñāya medhāvī samāśvāsayata prabhuḥ.

ततस् ते बाष्पम् उत्सृज्य गान्धारीसहितं नृपम्। उपतस्थुर् महात्मानो मातरं च यथाविधि।

tatas te bāṣpam utsṛjya gāndhārīsahitaṃ nṛpam. upatasthur mahātmāno mātaraṃ ca yathāvidhi.

सर्वेषां तोयकलशाञ् जगृहुस् ते स्वयं तदा। पाण्डवा लब्धसंज्ञास् ते मात्रा चाश्वासिताः पुनः।

sarveṣāṃ toyakalaśāñ jagṛhus te svayaṃ tadā. pāṇḍavā labdhasaṃjñās te mātrā cāśvāsitāḥ punaḥ.

ततो नार्यो नृसिंहानां स च योधजनस् तदा। पौरजानपदाश् चैव ददृशुस् तं नराधिपम्।

tato nāryo nṛsiṃhānāṃ sa ca yodhajanas tadā. paurajānapadāś caiva dadṛśus taṃ narādhipam.

निवेदयाम् आस तदा जनं तं नामगोत्रतः। युधिष्ठिरो नरपतिः स चैनान् प्रत्यपूजयत्।

nivedayām āsa tadā janaṃ taṃ nāmagotrataḥ. yudhiṣṭhiro narapatiḥ sa cainān pratyapūjayat.

स तैः परिवृतो मेने हर्षबाष्पाविलेक्षणः। राजात्मानं गृहगतं पुरेव गजसाह्वये।

sa taiḥ parivṛto mene harṣabāṣpāvilekṣaṇaḥ. rājātmānaṃ gṛhagataṃ pureva gajasāhvaye.

अभिवादितो वधूभिश् च कृष्णाद्याभिः स पार्थिवः। गान्धार्या सहितो धीमान् कुन्त्या च प्रत्यनन्दत।

abhivādito vadhūbhiś ca kṛṣṇādyābhiḥ sa pārthivaḥ. gāndhāryā sahito dhīmān kuntyā ca pratyanandata.

ततश् चाश्रमम् आगच्छत् सिद्धचारणसेवितम्। दिदृक्षुभिः समाकीर्णं नभस् तारागणैर् इव।

tataś cāśramam āgacchat siddhacāraṇasevitam. didṛkṣubhiḥ samākīrṇaṃ nabhas tārāgaṇair iva.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...