महाभारत 15.29 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←आश्रमवासिक पर्व→

←अध्याय 29→

[mh-15-29] • 26 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। एवं ते पुरुषव्याघ्राः पाण्डवा मातृनन्दनाः। स्मरन्तो मातरं वीरा बभूवुर् भृशदुःखिताः।

vaiśaṃpāyana uvāca. evaṃ te puruṣavyāghrāḥ pāṇḍavā mātṛnandanāḥ. smaranto mātaraṃ vīrā babhūvur bhṛśaduḥkhitāḥ.

ये राजकार्येषु पुरा व्यासक्ता नित्यशो ऽभवन्। ते राजकार्याणि तदा नाकार्षुः सर्वतः पुरे।

ye rājakāryeṣu purā vyāsaktā nityaśo 'bhavan. te rājakāryāṇi tadā nākārṣuḥ sarvataḥ pure.

आविष्टा इव शोकेन नाभ्यनन्दन्त किं चन। संभाष्यमाणा अपि ते न किं चित् प्रत्यपूजयन्।

āviṣṭā iva śokena nābhyanandanta kiṃ cana. saṃbhāṣyamāṇā api te na kiṃ cit pratyapūjayan.

ते स्म वीरा दुराधर्षा गाम्भीर्ये सागरोपमाः। शोकोपहतविज्ञाना नष्टसंज्ञा इवाभवन्।

te sma vīrā durādharṣā gāmbhīrye sāgaropamāḥ. śokopahatavijñānā naṣṭasaṃjñā ivābhavan.

अनुस्मरन्तो जननीं ततस् ते कुरुनन्दनाः। कथं नु वृद्धमिथुनं वहत्य् अद्य पृथा कृशा।

anusmaranto jananīṃ tatas te kurunandanāḥ. kathaṃ nu vṛddhamithunaṃ vahaty adya pṛthā kṛśā.

कथं च स महीपालो हतपुत्रो निराश्रयः। पत्न्या सह वसत्य् एको वने श्वापदसेविते।

kathaṃ ca sa mahīpālo hataputro nirāśrayaḥ. patnyā saha vasaty eko vane śvāpadasevite.

सा च देवी महाभागा गान्धारी हतबान्धवा। पतिम् अन्धं कथं वृद्धम् अन्वेति विजने वने।

sā ca devī mahābhāgā gāndhārī hatabāndhavā. patim andhaṃ kathaṃ vṛddham anveti vijane vane.

एवं तेषां कथयताम् औत्सुक्यम् अभवत् तदा। गमने चाभवद् बुद्धिर् धृतराष्ट्रदिदृक्षया।

evaṃ teṣāṃ kathayatām autsukyam abhavat tadā. gamane cābhavad buddhir dhṛtarāṣṭradidṛkṣayā.

सहदेवस् तु राजानं प्रणिपत्येदम् अब्रवीत्। अहो मे भवतो दृष्टं हृदयं गमनं प्रति।

sahadevas tu rājānaṃ praṇipatyedam abravīt. aho me bhavato dṛṣṭaṃ hṛdayaṃ gamanaṃ prati.

न हि त्वा गौरवेणाहम् अशकं वक्तुम् आत्मना। गमनं प्रति राजेन्द्र तद् इदं समुपस्थितम्।

na hi tvā gauraveṇāham aśakaṃ vaktum ātmanā. gamanaṃ prati rājendra tad idaṃ samupasthitam.

दिष्ट्या द्रक्ष्यामि तां कुन्तीं वर्तयन्तीं तपस्विनीम्। जटिलां तापसीं वृद्धां कुशकाशपरिक्षताम्।

diṣṭyā drakṣyāmi tāṃ kuntīṃ vartayantīṃ tapasvinīm. jaṭilāṃ tāpasīṃ vṛddhāṃ kuśakāśaparikṣatām.

प्रासादहर्म्यसंवृद्धाम् अत्यन्तसुखभागिनीम्। कदा नु जननीं श्रान्तां द्रक्ष्यामि भृशदुःखिताम्।

prāsādaharmyasaṃvṛddhām atyantasukhabhāginīm. kadā nu jananīṃ śrāntāṃ drakṣyāmi bhṛśaduḥkhitām.

अनित्याः खलु मर्त्यानां गतयो भरतर्षभ। कुन्ती राजसुता यत्र वसत्य् असुखिनी वने।

anityāḥ khalu martyānāṃ gatayo bharatarṣabha. kuntī rājasutā yatra vasaty asukhinī vane.

सहदेववचः श्रुत्वा द्रौपदी योषितां वरा। उवाच देवी राजानम् अभिपूज्याभिनन्द्य च।

sahadevavacaḥ śrutvā draupadī yoṣitāṃ varā. uvāca devī rājānam abhipūjyābhinandya ca.

कदा द्रक्ष्यामि तां देवीं यदि जीवति सा पृथा। जीवन्त्या ह्य् अद्य नः प्रीतिर् भविष्यति नराधिप।

kadā drakṣyāmi tāṃ devīṃ yadi jīvati sā pṛthā. jīvantyā hy adya naḥ prītir bhaviṣyati narādhipa.

एषा ते ऽस्तु मतिर् नित्यं धर्मे ते रमतां मनः। यो ऽद्य त्वम् अस्मान् राजेन्द्र श्रेयसा योजयिष्यसि।

eṣā te 'stu matir nityaṃ dharme te ramatāṃ manaḥ. yo 'dya tvam asmān rājendra śreyasā yojayiṣyasi.

अग्रपादस्थितं चेमं विद्धि राजन् वधूजनम्। काङ्क्षन्तं दर्शनं कुन्त्या गान्धार्याः श्वशुरस्य च।

agrapādasthitaṃ cemaṃ viddhi rājan vadhūjanam. kāṅkṣantaṃ darśanaṃ kuntyā gāndhāryāḥ śvaśurasya ca.

इत्य् उक्तः स नृपो देव्या पाञ्चाल्या भरतर्षभ। सेनाध्यक्षान् समानाय्य सर्वान् इदम् अथाब्रवीत्।

ity uktaḥ sa nṛpo devyā pāñcālyā bharatarṣabha. senādhyakṣān samānāyya sarvān idam athābravīt.

निर्यातयत मे सेनां प्रभूतरथकुञ्जराम्। द्रक्ष्यामि वनसंस्थं च धृतराष्ट्रं महीपतिम्।

niryātayata me senāṃ prabhūtarathakuñjarām. drakṣyāmi vanasaṃsthaṃ ca dhṛtarāṣṭraṃ mahīpatim.

स्त्र्यध्यक्षांश् चाब्रवीद् राजा यानानि विविधानि मे। सज्जीक्रियन्तां सर्वाणि शिबिकाश् च सहस्रशः।

stryadhyakṣāṃś cābravīd rājā yānāni vividhāni me. sajjīkriyantāṃ sarvāṇi śibikāś ca sahasraśaḥ.

शकटापणवेशाश् च कोशशिल्पिन एव च। निर्यान्तु कोशपालाश् च कुरुक्षेत्राश्रमं प्रति।

śakaṭāpaṇaveśāś ca kośaśilpina eva ca. niryāntu kośapālāś ca kurukṣetrāśramaṃ prati.

यश् च पौरजनः कश् चिद् द्रष्टुम् इच्छति पार्थिवम्। अनावृतः सुविहितः स च यातु सुरक्षितः।

yaś ca paurajanaḥ kaś cid draṣṭum icchati pārthivam. anāvṛtaḥ suvihitaḥ sa ca yātu surakṣitaḥ.

सूदाः पौरोगवाश् चैव सर्वं चैव महानसम्। विविधं भक्ष्यभोज्यं च शकटैर् उह्यतां मम।

sūdāḥ paurogavāś caiva sarvaṃ caiva mahānasam. vividhaṃ bhakṣyabhojyaṃ ca śakaṭair uhyatāṃ mama.

प्रयाणं घुष्यतां चैव श्वोभूत इति मा चिरम्। क्रियन्तां पथि चाप्य् अद्य वेश्मानि विविधानि च।

prayāṇaṃ ghuṣyatāṃ caiva śvobhūta iti mā ciram. kriyantāṃ pathi cāpy adya veśmāni vividhāni ca.

एवम् आज्ञाप्य राजा स भ्रातृभिः सह पाण्डवः। श्वोभूते निर्ययौ राजा सस्त्रीबालपुरस्कृतः।

evam ājñāpya rājā sa bhrātṛbhiḥ saha pāṇḍavaḥ. śvobhūte niryayau rājā sastrībālapuraskṛtaḥ.

स बहिर् दिवसान् एवं जनौघं परिपालयन्। न्यवसन् नृपतिः पञ्च ततो ऽगच्छद् वनं प्रति।

sa bahir divasān evaṃ janaughaṃ paripālayan. nyavasan nṛpatiḥ pañca tato 'gacchad vanaṃ prati.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...