महाभारत 15.17 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←आश्रमवासिक पर्व→

←अध्याय 17→

[mh-15-17] • 23 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। व्युषितायां रजन्यां तु धृतराष्ट्रो ऽम्बिकासुतः। विदुरं प्रेषयाम् आस युधिष्ठिरनिवेशनम्।

vaiśaṃpāyana uvāca. vyuṣitāyāṃ rajanyāṃ tu dhṛtarāṣṭro 'mbikāsutaḥ. viduraṃ preṣayām āsa yudhiṣṭhiraniveśanam.

स गत्वा राजवचनाद् उवाचाच्युतम् ईश्वरम्। युधिष्ठिरं महातेजाः सर्वबुद्धिमतां वरः।

sa gatvā rājavacanād uvācācyutam īśvaram. yudhiṣṭhiraṃ mahātejāḥ sarvabuddhimatāṃ varaḥ.

धृतराष्ट्रो महाराज वनवासाय दीक्षितः। गमिष्यति वनं राजन् कार्त्तिकीम् आगताम् इमाम्।

dhṛtarāṣṭro mahārāja vanavāsāya dīkṣitaḥ. gamiṣyati vanaṃ rājan kārttikīm āgatām imām.

स त्वा कुरुकुलश्रेष्ठ किं चिद् अर्थम् अभीप्सति। श्राद्धम् इच्छति दातुं स गाङ्गेयस्य महात्मनः।

sa tvā kurukulaśreṣṭha kiṃ cid artham abhīpsati. śrāddham icchati dātuṃ sa gāṅgeyasya mahātmanaḥ.

द्रोणस्य सोमदत्तस्य बाह्लीकस्य च धीमतः। पुत्राणां चैव सर्वेषां ये चास्य सुहृदो हताः। यदि चाभ्यनुजानीषे सैन्धवापसदस्य च।

droṇasya somadattasya bāhlīkasya ca dhīmataḥ. putrāṇāṃ caiva sarveṣāṃ ye cāsya suhṛdo hatāḥ. yadi cābhyanujānīṣe saindhavāpasadasya ca.

एतच् छ्रुत्वा तु वचनं विदुरस्य युधिष्ठिरः। हृष्टः संपूजयाम् आस गुडाकेशश् च पाण्डवः।

etac chrutvā tu vacanaṃ vidurasya yudhiṣṭhiraḥ. hṛṣṭaḥ saṃpūjayām āsa guḍākeśaś ca pāṇḍavaḥ.

न तु भीमो दृढक्रोधस् तद् वचो जगृहे तदा। विदुरस्य महातेजा दुर्योधनकृतं स्मरन्।

na tu bhīmo dṛḍhakrodhas tad vaco jagṛhe tadā. vidurasya mahātejā duryodhanakṛtaṃ smaran.

अभिप्रायं विदित्वा तु भीमसेनस्य फल्गुनः। किरीटी किं चिद् आनम्य भीमं वचनम् अब्रवीत्।

abhiprāyaṃ viditvā tu bhīmasenasya phalgunaḥ. kirīṭī kiṃ cid ānamya bhīmaṃ vacanam abravīt.

भीम राजा पिता वृद्धो वनवासाय दीक्षितः। दातुम् इच्छति सर्वेषां सुहृदाम् और्ध्वदेहिकम्।

bhīma rājā pitā vṛddho vanavāsāya dīkṣitaḥ. dātum icchati sarveṣāṃ suhṛdām aurdhvadehikam.

भवता निर्जितं वित्तं दातुम् इच्छति कौरवः। भीष्मादीनां महाबाहो तद् अनुज्ञातुम् अर्हसि।

bhavatā nirjitaṃ vittaṃ dātum icchati kauravaḥ. bhīṣmādīnāṃ mahābāho tad anujñātum arhasi.

दिष्ट्या त्व् अद्य महाबाहो धृतराष्ट्रः प्रयाचति। याचितो यः पुरास्माभिः पश्य कालस्य पर्ययम्।

diṣṭyā tv adya mahābāho dhṛtarāṣṭraḥ prayācati. yācito yaḥ purāsmābhiḥ paśya kālasya paryayam.

यो ऽसौ पृथिव्याः कृत्स्नाया भर्ता भूत्वा नराधिपः। परैर् विनिहतापत्यो वनं गन्तुम् अभीप्सति।

yo 'sau pṛthivyāḥ kṛtsnāyā bhartā bhūtvā narādhipaḥ. parair vinihatāpatyo vanaṃ gantum abhīpsati.

मा ते ऽन्यत् पुरुषव्याघ्र दानाद् भवतु दर्शनम्। अयशस्यम् अतो ऽन्यत् स्याद् अधर्म्यं च महाभुज।

mā te 'nyat puruṣavyāghra dānād bhavatu darśanam. ayaśasyam ato 'nyat syād adharmyaṃ ca mahābhuja.

राजानम् उपतिष्ठस्व ज्येष्ठं भ्रातरम् ईश्वरम्। अर्हस् त्वम् असि दातुं वै नादातुं भरतर्षभ। एवं ब्रुवाणं कौन्तेयं धर्मराजो ऽभ्यपूजयत्।

rājānam upatiṣṭhasva jyeṣṭhaṃ bhrātaram īśvaram. arhas tvam asi dātuṃ vai nādātuṃ bharatarṣabha. evaṃ bruvāṇaṃ kaunteyaṃ dharmarājo 'bhyapūjayat.

भीमसेनस् तु सक्रोधः प्रोवाचेदं वचस् तदा। वयं भीष्मस्य कुर्मेह प्रेतकार्याणि फल्गुन।

bhīmasenas tu sakrodhaḥ provācedaṃ vacas tadā. vayaṃ bhīṣmasya kurmeha pretakāryāṇi phalguna.

सोमदत्तस्य नृपतेर् भूरिश्रवस एव च। बाह्लीकस्य च राजर्षेर् द्रोणस्य च महात्मनः।

somadattasya nṛpater bhūriśravasa eva ca. bāhlīkasya ca rājarṣer droṇasya ca mahātmanaḥ.

अन्येषां चैव सुहृदां कुन्ती कर्णाय दास्यति। श्राद्धानि पुरुषव्याघ्र मादात् कौरवको नृपः।

anyeṣāṃ caiva suhṛdāṃ kuntī karṇāya dāsyati. śrāddhāni puruṣavyāghra mādāt kauravako nṛpaḥ.

इति मे वर्तते बुद्धिर् मा वो नन्दन्तु शत्रवः। कष्टात् कष्टतरं यान्तु सर्वे दुर्योधनादयः। यैर् इयं पृथिवी सर्वा घातिता कुलपांसनैः।

iti me vartate buddhir mā vo nandantu śatravaḥ. kaṣṭāt kaṣṭataraṃ yāntu sarve duryodhanādayaḥ. yair iyaṃ pṛthivī sarvā ghātitā kulapāṃsanaiḥ.

कुतस् त्वम् अद्य विस्मृत्य वैरं द्वादशवार्षिकम्। अज्ञातवासगमनं द्रौपदीशोकवर्धनम्। क्व तदा धृतराष्ट्रस्य स्नेहो ऽस्मास्व् अभवत् तदा।

kutas tvam adya vismṛtya vairaṃ dvādaśavārṣikam. ajñātavāsagamanaṃ draupadīśokavardhanam. kva tadā dhṛtarāṣṭrasya sneho 'smāsv abhavat tadā.

कृष्णाजिनोपसंवीतो हृताभरणभूषणः। सार्धं पाञ्चालपुत्र्या त्वं राजानम् उपजग्मिवान्। क्व तदा द्रोणभीष्मौ तौ सोमदत्तो ऽपि वाभवत्।

kṛṣṇājinopasaṃvīto hṛtābharaṇabhūṣaṇaḥ. sārdhaṃ pāñcālaputryā tvaṃ rājānam upajagmivān. kva tadā droṇabhīṣmau tau somadatto 'pi vābhavat.

यत्र त्रयोदश समा वने वन्येन जीवसि। न तदा त्वा पिता ज्येष्ठः पितृत्वेनाभिवीक्षते।

yatra trayodaśa samā vane vanyena jīvasi. na tadā tvā pitā jyeṣṭhaḥ pitṛtvenābhivīkṣate.

किं ते तद् विस्मृतं पार्थ यद् एष कुलपांसनः। दुर्वृत्तो विदुरं प्राह द्यूते किं जितम् इत्य् उत।

kiṃ te tad vismṛtaṃ pārtha yad eṣa kulapāṃsanaḥ. durvṛtto viduraṃ prāha dyūte kiṃ jitam ity uta.

तम् एवंवादिनं राजा कुन्तीपुत्रो युधिष्ठिरः। उवाच भ्रातरं धीमाञ् जोषम् आस्वेति भर्त्सयन्।

tam evaṃvādinaṃ rājā kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ. uvāca bhrātaraṃ dhīmāñ joṣam āsveti bhartsayan.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...