महाभारत 14.87 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←आश्वमेधिक पर्व→

←अध्याय 87→

[mh-14-87] • 16 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। तस्मिन् यज्ञे प्रवृत्ते तु वाग्मिनो हेतुवादिनः। हेतुवादान् बहून् प्राहुः परस्परजिगीषवः।

vaiśaṃpāyana uvāca. tasmin yajñe pravṛtte tu vāgmino hetuvādinaḥ. hetuvādān bahūn prāhuḥ parasparajigīṣavaḥ.

ददृशुस् तं नृपतयो यज्ञस्य विधिम् उत्तमम्। देवेन्द्रस्येव विहितं भीमेन कुरुनन्दन।

dadṛśus taṃ nṛpatayo yajñasya vidhim uttamam. devendrasyeva vihitaṃ bhīmena kurunandana.

ददृशुस् तोरणान्य् अत्र शातकुम्भमयानि ते। शय्यासनविहारांश् च सुबहून् रत्नभूषितान्।

dadṛśus toraṇāny atra śātakumbhamayāni te. śayyāsanavihārāṃś ca subahūn ratnabhūṣitān.

घटान् पात्रीः कटाहानि कलशान् वर्धमानकान्। न हि किं चिद् असौवर्णम् अपश्यंस् तत्र पार्थिवाः।

ghaṭān pātrīḥ kaṭāhāni kalaśān vardhamānakān. na hi kiṃ cid asauvarṇam apaśyaṃs tatra pārthivāḥ.

यूपांश् च शास्त्रपठितान् दारवान् हेमभूषितान्। उपकॢप्तान् यथाकालं विधिवद् भूरिवर्चसः।

yūpāṃś ca śāstrapaṭhitān dāravān hemabhūṣitān. upakḷptān yathākālaṃ vidhivad bhūrivarcasaḥ.

स्थलजा जलजा ये च पशवः के चन प्रभो। सर्वान् एव समानीतांस् तान् अपश्यन्त ते नृपाः।

sthalajā jalajā ye ca paśavaḥ ke cana prabho. sarvān eva samānītāṃs tān apaśyanta te nṛpāḥ.

गाश् चैव महिषीश् चैव तथा वृद्धाः स्त्रियो ऽपि च। औदकानि च सत्त्वानि श्वापदानि वयांसि च।

gāś caiva mahiṣīś caiva tathā vṛddhāḥ striyo 'pi ca. audakāni ca sattvāni śvāpadāni vayāṃsi ca.

जरायुजान्य् अण्डजानि स्वेदजान्य् उद्भिदानि च। पर्वतानूपवन्यानि भूतानि ददृशुश् च ते। सर्वे राजन् यथान्यायम् आनीता नृपशासनात्।

jarāyujāny aṇḍajāni svedajāny udbhidāni ca. parvatānūpavanyāni bhūtāni dadṛśuś ca te. sarve rājan yathānyāyam ānītā nṛpaśāsanāt.

एवं प्रमुदितं सर्वं पशुगोधनधान्यतः। यज्ञवाटं नृपा दृष्ट्वा परं विस्मयम् आगमन्। अनिशं दीयते च स्म तत्र भोज्यं पृथग्विधम्। ब्राह्मणानां विशां चैव बहुमृष्टान्नम् ऋद्धिमत्।

evaṃ pramuditaṃ sarvaṃ paśugodhanadhānyataḥ. yajñavāṭaṃ nṛpā dṛṣṭvā paraṃ vismayam āgaman. aniśaṃ dīyate ca sma tatra bhojyaṃ pṛthagvidham. brāhmaṇānāṃ viśāṃ caiva bahumṛṣṭānnam ṛddhimat.

पूर्णे शतसहस्रे तु विप्राणां तत्र भुञ्जताम्। दुन्दुभिर् मेघनिर्घोषो मुहुर् मुहुर् अताड्यत।

pūrṇe śatasahasre tu viprāṇāṃ tatra bhuñjatām. dundubhir meghanirghoṣo muhur muhur atāḍyata.

विननादासकृत् सो ऽथ दिवसे दिवसे तदा। एवं स ववृते यज्ञो धर्मराजस्य धीमतः।

vinanādāsakṛt so 'tha divase divase tadā. evaṃ sa vavṛte yajño dharmarājasya dhīmataḥ.

अन्नस्य बहवो राजन्न् उत्सर्गाः पर्वतोपमाः। दधिकुल्याश् च ददृशुः सर्पिषश् च ह्रदाञ्जनाः।

annasya bahavo rājann utsargāḥ parvatopamāḥ. dadhikulyāś ca dadṛśuḥ sarpiṣaś ca hradāñjanāḥ.

जम्बूद्वीपो हि सकलो नानाजनपदायुतः। राजन्न् अदृश्यतैकस्थो राज्ञस् तस्मिन् महाक्रतौ।

jambūdvīpo hi sakalo nānājanapadāyutaḥ. rājann adṛśyataikastho rājñas tasmin mahākratau.

तत्र जातिसहस्राणि पुरुषाणां ततस् ततः। गृहीत्वा धनम् आजग्मुर् बहूनि भरतर्षभ।

tatra jātisahasrāṇi puruṣāṇāṃ tatas tataḥ. gṛhītvā dhanam ājagmur bahūni bharatarṣabha.

राजानः स्रग्विणश् चापि सुमृष्टमणिकुण्डलाः। पर्यवेषन् द्विजाग्र्यांस् ताञ् शतशो ऽथ सहस्रशः।

rājānaḥ sragviṇaś cāpi sumṛṣṭamaṇikuṇḍalāḥ. paryaveṣan dvijāgryāṃs tāñ śataśo 'tha sahasraśaḥ.

विविधान्य् अन्नपानानि पुरुषा ये ऽनुयायिनः। तेषां नृपोपभोज्यानि ब्राह्मणेभ्यो ददुः स्म ते।

vividhāny annapānāni puruṣā ye 'nuyāyinaḥ. teṣāṃ nṛpopabhojyāni brāhmaṇebhyo daduḥ sma te.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...