महाभारत 13.88 (श्लोक 1)

महाभारत

←अनुशासन पर्व→

←अध्याय 88→

[mh-13-88] • 15 श्लोकाः

युधिष्ठिर उवाच। किं स्विद् दत्तं पितृभ्यो वै भवत्य् अक्षयम् ईश्वर। किं हविश् चिररात्राय किम् आनन्त्याय कल्पते।

yudhiṣṭhira uvāca. kiṃ svid dattaṃ pitṛbhyo vai bhavaty akṣayam īśvara. kiṃ haviś cirarātrāya kim ānantyāya kalpate.

भीष्म उवाच। हवींषि श्राद्धकल्पे तु यानि श्राद्धविदो विदुः। तानि मे शृणु काम्यानि फलं चैषां युधिष्ठिर।

bhīṣma uvāca. havīṃṣi śrāddhakalpe tu yāni śrāddhavido viduḥ. tāni me śṛṇu kāmyāni phalaṃ caiṣāṃ yudhiṣṭhira.

तिलैर् व्रीहियवैर् माषैर् अद्भिर् मूलफलैस् तथा। दत्तेन मासं प्रीयन्ते श्राद्धेन पितरो नृप।

tilair vrīhiyavair māṣair adbhir mūlaphalais tathā. dattena māsaṃ prīyante śrāddhena pitaro nṛpa.

वर्धमानतिलं श्राद्धम् अक्षयं मनुर् अब्रवीत्। सर्वेष्व् एव तु भोज्येषु तिलाः प्राधान्यतः स्मृताः।

vardhamānatilaṃ śrāddham akṣayaṃ manur abravīt. sarveṣv eva tu bhojyeṣu tilāḥ prādhānyataḥ smṛtāḥ.

द्वौ मासौ तु भवेत् तृप्तिर् मत्स्यैः पितृगणस्य ह। त्रीन् मासान् आविकेनाहुश् चातुर्मास्यं शशेन तु।

dvau māsau tu bhavet tṛptir matsyaiḥ pitṛgaṇasya ha. trīn māsān āvikenāhuś cāturmāsyaṃ śaśena tu.

आजेन मासान् प्रीयन्ते पञ्चैव पितरो नृप। वाराहेण तु षण्मासान् सप्त वै शाकुनेन तु।

ājena māsān prīyante pañcaiva pitaro nṛpa. vārāheṇa tu ṣaṇmāsān sapta vai śākunena tu.

मासान् अष्टौ पार्षतेन रौरवेण नवैव तु। गवयस्य तु मांसेन तृप्तिः स्याद् दशमासिकी।

māsān aṣṭau pārṣatena rauraveṇa navaiva tu. gavayasya tu māṃsena tṛptiḥ syād daśamāsikī.

मासान् एकादश प्रीतिः पितॄणां माहिषेण तु। गव्येन दत्ते श्राद्धे तु संवत्सरम् इहोच्यते।

māsān ekādaśa prītiḥ pitṝṇāṃ māhiṣeṇa tu. gavyena datte śrāddhe tu saṃvatsaram ihocyate.

यथा गव्यं तथा युक्तं पायसं सर्पिषा सह। वाध्रीणसस्य मांसेन तृप्तिर् द्वादशवार्षिकी।

yathā gavyaṃ tathā yuktaṃ pāyasaṃ sarpiṣā saha. vādhrīṇasasya māṃsena tṛptir dvādaśavārṣikī.

आनन्त्याय भवेद् दत्तं खड्गमांसं पितृक्षये। कालशाकं च लौहं चाप्य् आनन्त्यं छाग उच्यते।

ānantyāya bhaved dattaṃ khaḍgamāṃsaṃ pitṛkṣaye. kālaśākaṃ ca lauhaṃ cāpy ānantyaṃ chāga ucyate.

गाथाश् चाप्य् अत्र गायन्ति पितृगीता युधिष्ठिर। सनत्कुमारो भगवान् पुरा मय्य् अभ्यभाषत।

gāthāś cāpy atra gāyanti pitṛgītā yudhiṣṭhira. sanatkumāro bhagavān purā mayy abhyabhāṣata.

अपि नः स कुले जायाद् यो नो दद्यात् त्रयोदशीम्। मघासु सर्पिषा युक्तं पायसं दक्षिणायने।

api naḥ sa kule jāyād yo no dadyāt trayodaśīm. maghāsu sarpiṣā yuktaṃ pāyasaṃ dakṣiṇāyane.

आजेन वापि लौहेन मघास्व् एव यतव्रतः। हस्तिच्छायासु विधिवत् कर्णव्यजनवीजितम्।

ājena vāpi lauhena maghāsv eva yatavrataḥ. hasticchāyāsu vidhivat karṇavyajanavījitam.

एष्टव्या बहवः पुत्रा यद्य् एको ऽपि गयां व्रजेत्। यजेद् वा अश्वमेधेन नीलं वा वृषम् उत्सृजेत्। यत्रासौ प्रथितो लोकेष्व् अक्षय्यकरणो वटः।

eṣṭavyā bahavaḥ putrā yady eko 'pi gayāṃ vrajet. yajed vā aśvamedhena nīlaṃ vā vṛṣam utsṛjet. yatrāsau prathito lokeṣv akṣayyakaraṇo vaṭaḥ.

आपो मूलं फलं मांसम् अन्नं वापि पितृक्षये। यत् किं चिन् मधुसंमिश्रं तद् आनन्त्याय कल्पते।

āpo mūlaṃ phalaṃ māṃsam annaṃ vāpi pitṛkṣaye. yat kiṃ cin madhusaṃmiśraṃ tad ānantyāya kalpate.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...