महाभारत 13.73 (श्लोक 1)

महाभारत

←अनुशासन पर्व→

←अध्याय 73→

[mh-13-73] • 15 श्लोकाः

इन्द्र उवाच। जानन् यो गाम् अपहरेद् विक्रीयाद् वार्थकारणात्। एतद् विज्ञातुम् इच्छामि का नु तस्य गतिर् भवेत्।

indra uvāca. jānan yo gām apahared vikrīyād vārthakāraṇāt. etad vijñātum icchāmi kā nu tasya gatir bhavet.

ब्रह्मोवाच। भक्षार्थं विक्रयार्थं वा ये ऽपहारं हि कुर्वते। दानार्थं वा ब्राह्मणाय तत्रेदं श्रूयतां फलम्।

brahmovāca. bhakṣārthaṃ vikrayārthaṃ vā ye 'pahāraṃ hi kurvate. dānārthaṃ vā brāhmaṇāya tatredaṃ śrūyatāṃ phalam.

विक्रयार्थं हि यो हिंस्याद् भक्षयेद् वा निरङ्कुशः। घातयानं हि पुरुषं ये ऽनुमन्येयुर् अर्थिनः।

vikrayārthaṃ hi yo hiṃsyād bhakṣayed vā niraṅkuśaḥ. ghātayānaṃ hi puruṣaṃ ye 'numanyeyur arthinaḥ.

घातकः खादको वापि तथा यश् चानुमन्यते। यावन्ति तस्या लोमानि तावद् वर्षाणि मज्जति।

ghātakaḥ khādako vāpi tathā yaś cānumanyate. yāvanti tasyā lomāni tāvad varṣāṇi majjati.

ये दोषा यादृशाश् चैव द्विजयज्ञोपघातके। विक्रये चापहारे च ते दोषा वै स्मृताः प्रभो।

ye doṣā yādṛśāś caiva dvijayajñopaghātake. vikraye cāpahāre ca te doṣā vai smṛtāḥ prabho.

अपहृत्य तु यो गां वै ब्राह्मणाय प्रयच्छति। यावद् दाने फलं तस्यास् तावन् निरयम् ऋच्छति।

apahṛtya tu yo gāṃ vai brāhmaṇāya prayacchati. yāvad dāne phalaṃ tasyās tāvan nirayam ṛcchati.

सुवर्णं दक्षिणाम् आहुर् गोप्रदाने महाद्युते। सुवर्णं परमं ह्य् उक्तं दक्षिणार्थम् असंशयम्।

suvarṇaṃ dakṣiṇām āhur gopradāne mahādyute. suvarṇaṃ paramaṃ hy uktaṃ dakṣiṇārtham asaṃśayam.

गोप्रदानं तारयते सप्त पूर्वांस् तथा परान्। सुवर्णं दक्षिणां दत्त्वा तावद् द्विगुणम् उच्यते।

gopradānaṃ tārayate sapta pūrvāṃs tathā parān. suvarṇaṃ dakṣiṇāṃ dattvā tāvad dviguṇam ucyate.

सुवर्णं परमं दानं सुवर्णं दक्षिणा परा। सुवर्णं पावनं शक्र पावनानां परं स्मृतम्।

suvarṇaṃ paramaṃ dānaṃ suvarṇaṃ dakṣiṇā parā. suvarṇaṃ pāvanaṃ śakra pāvanānāṃ paraṃ smṛtam.

कुलानां पावनं प्राहुर् जातरूपं शतक्रतो। एषा मे दक्षिणा प्रोक्ता समासेन महाद्युते।

kulānāṃ pāvanaṃ prāhur jātarūpaṃ śatakrato. eṣā me dakṣiṇā proktā samāsena mahādyute.

भीष्म उवाच। एतत् पितामहेनोक्तम् इन्द्राय भरतर्षभ। इन्द्रो दशरथायाह रामायाह पिता तथा।

bhīṣma uvāca. etat pitāmahenoktam indrāya bharatarṣabha. indro daśarathāyāha rāmāyāha pitā tathā.

राघवो ऽपि प्रियभ्रात्रे लक्ष्मणाय यशस्विने। ऋषिभ्यो लक्ष्मणेनोक्तम् अरण्ये वसता विभो।

rāghavo 'pi priyabhrātre lakṣmaṇāya yaśasvine. ṛṣibhyo lakṣmaṇenoktam araṇye vasatā vibho.

पारंपर्यागतं चेदम् ऋषयः संशितव्रताः। दुर्धरं धारयाम् आसू राजानश् चैव धार्मिकाः। उपाध्यायेन गदितं मम चेदं युधिष्ठिर।

pāraṃparyāgataṃ cedam ṛṣayaḥ saṃśitavratāḥ. durdharaṃ dhārayām āsū rājānaś caiva dhārmikāḥ. upādhyāyena gaditaṃ mama cedaṃ yudhiṣṭhira.

य इदं ब्राह्मणो नित्यं वदेद् ब्राह्मणसंसदि। यज्ञेषु गोप्रदानेषु द्वयोर् अपि समागमे।

ya idaṃ brāhmaṇo nityaṃ vaded brāhmaṇasaṃsadi. yajñeṣu gopradāneṣu dvayor api samāgame.

तस्य लोकाः किलाक्षय्या दैवतैः सह नित्यदा। इति ब्रह्मा स भगवान् उवाच परमेश्वरः।

tasya lokāḥ kilākṣayyā daivataiḥ saha nityadā. iti brahmā sa bhagavān uvāca parameśvaraḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...