महाभारत 13.70 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←अनुशासन पर्व→

←अध्याय 70→

[mh-13-70] • 56 श्लोकाः

युधिष्ठिर उवाच। दत्तानां फलसंप्राप्तिं गवां प्रब्रूहि मे ऽनघ। विस्तरेण महाबाहो न हि तृप्यामि कथ्यताम्।

yudhiṣṭhira uvāca. dattānāṃ phalasaṃprāptiṃ gavāṃ prabrūhi me 'nagha. vistareṇa mahābāho na hi tṛpyāmi kathyatām.

भीष्म उवाच। अत्राप्य् उदाहरन्तीमम् इतिहासं पुरातनम्। ऋषेर् उद्दालकेर् वाक्यं नाचिकेतस्य चोभयोः।

bhīṣma uvāca. atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam. ṛṣer uddālaker vākyaṃ nāciketasya cobhayoḥ.

ऋषिर् उद्दालकिर् दीक्षाम् उपगम्य ततः सुतम्। त्वं माम् उपचरस्वेति नाचिकेतम् अभाषत। समाप्ते नियमे तस्मिन् महर्षिः पुत्रम् अब्रवीत्।

ṛṣir uddālakir dīkṣām upagamya tataḥ sutam. tvaṃ mām upacarasveti nāciketam abhāṣata. samāpte niyame tasmin maharṣiḥ putram abravīt.

उपस्पर्शनसक्तस्य स्वाध्यायनिरतस्य च। इध्मा दर्भाः सुमनसः कलशश् चाभितो जलम्। विस्मृतं मे तद् आदाय नदीतीराद् इहाव्रज।

upasparśanasaktasya svādhyāyaniratasya ca. idhmā darbhāḥ sumanasaḥ kalaśaś cābhito jalam. vismṛtaṃ me tad ādāya nadītīrād ihāvraja.

गत्वानवाप्य तत् सर्वं नदीवेगसमाप्लुतम्। न पश्यामि तद् इत्य् एवं पितरं सो ऽब्रवीन् मुनिः।

gatvānavāpya tat sarvaṃ nadīvegasamāplutam. na paśyāmi tad ity evaṃ pitaraṃ so 'bravīn muniḥ.

क्षुत्पिपासाश्रमाविष्टो मुनिर् उद्दालकिस् तदा। यमं पश्येति तं पुत्रम् अशपत् स महातपाः।

kṣutpipāsāśramāviṣṭo munir uddālakis tadā. yamaṃ paśyeti taṃ putram aśapat sa mahātapāḥ.

तथा स पित्राभिहतो वाग्वज्रेण कृताञ्जलिः। प्रसीदेति ब्रुवन्न् एव गतसत्त्वो ऽपतद् भुवि।

tathā sa pitrābhihato vāgvajreṇa kṛtāñjaliḥ. prasīdeti bruvann eva gatasattvo 'patad bhuvi.

नाचिकेतं पिता दृष्ट्वा पतितं दुःखमूर्छितः। किं मया कृतम् इत्य् उक्त्वा निपपात महीतले।

nāciketaṃ pitā dṛṣṭvā patitaṃ duḥkhamūrchitaḥ. kiṃ mayā kṛtam ity uktvā nipapāta mahītale.

तस्य दुःखपरीतस्य स्वं पुत्रम् उपगूहतः। व्यतीतं तद् अहःशेषं सा चोग्रा तत्र शर्वरी।

tasya duḥkhaparītasya svaṃ putram upagūhataḥ. vyatītaṃ tad ahaḥśeṣaṃ sā cogrā tatra śarvarī.

पित्र्येणाश्रुप्रपातेन नाचिकेतः कुरूद्वह। प्रास्पन्दच्छयने कौश्ये वृष्ट्या सस्यम् इवाप्लुतम्।

pitryeṇāśruprapātena nāciketaḥ kurūdvaha. prāspandacchayane kauśye vṛṣṭyā sasyam ivāplutam.

स पर्यपृच्छत् तं पुत्रं श्लाघ्यं प्रत्यागतं पुनः। दिव्यैर् गन्धैः समादिग्धं क्षीणस्वप्नम् इवोत्थितम्।

sa paryapṛcchat taṃ putraṃ ślāghyaṃ pratyāgataṃ punaḥ. divyair gandhaiḥ samādigdhaṃ kṣīṇasvapnam ivotthitam.

अपि पुत्र जिता लोकाः शुभास् ते स्वेन कर्मणा। दिष्ट्या चासि पुनः प्राप्तो न हि ते मानुषं वपुः।

api putra jitā lokāḥ śubhās te svena karmaṇā. diṣṭyā cāsi punaḥ prāpto na hi te mānuṣaṃ vapuḥ.

प्रत्यक्षदर्शी सर्वस्य पित्रा पृष्टो महात्मना। अन्वर्थं तं पितुर् मध्ये महर्षीणां न्यवेदयत्।

pratyakṣadarśī sarvasya pitrā pṛṣṭo mahātmanā. anvarthaṃ taṃ pitur madhye maharṣīṇāṃ nyavedayat.

कुर्वन् भवच्छासनम् आशु यातो; ह्य् अहं विशालां रुचिरप्रभावाम्। वैवस्वतीं प्राप्य सभाम् अपश्यं; सहस्रशो योजनहैमभौमाम्।

kurvan bhavacchāsanam āśu yāto; hy ahaṃ viśālāṃ ruciraprabhāvām. vaivasvatīṃ prāpya sabhām apaśyaṃ; sahasraśo yojanahaimabhaumām.

दृष्ट्वैव माम् अभिमुखम् आपतन्तं; गृहं निवेद्यासनम् आदिदेश। वैवस्वतो ऽर्घ्यादिभिर् अर्हणैश् च; भवत्कृते पूजयाम् आस मां सः।

dṛṣṭvaiva mām abhimukham āpatantaṃ; gṛhaṃ nivedyāsanam ādideśa. vaivasvato 'rghyādibhir arhaṇaiś ca; bhavatkṛte pūjayām āsa māṃ saḥ.

ततस् त्व् अहं तं शनकैर् अवोचं; वृतं सदस्यैर् अभिपूज्यमानम्। प्राप्तो ऽस्मि ते विषयं धर्मराज; लोकान् अर्हे यान् स्म तान् मे विधत्स्व।

tatas tv ahaṃ taṃ śanakair avocaṃ; vṛtaṃ sadasyair abhipūjyamānam. prāpto 'smi te viṣayaṃ dharmarāja; lokān arhe yān sma tān me vidhatsva.

यमो ऽब्रवीन् मां न मृतो ऽसि सौम्य; यमं पश्येत्य् आह तु त्वां तपस्वी। पिता प्रदीप्ताग्निसमानतेजा; न तच् छक्यम् अनृतं विप्र कर्तुम्।

yamo 'bravīn māṃ na mṛto 'si saumya; yamaṃ paśyety āha tu tvāṃ tapasvī. pitā pradīptāgnisamānatejā; na tac chakyam anṛtaṃ vipra kartum.

दृष्टस् ते ऽहं प्रतिगच्छस्व तात; शोचत्य् असौ तव देहस्य कर्ता। ददामि किं चापि मनःप्रणीतं; प्रियातिथे तव कामान् वृणीष्व।

dṛṣṭas te 'haṃ pratigacchasva tāta; śocaty asau tava dehasya kartā. dadāmi kiṃ cāpi manaḥpraṇītaṃ; priyātithe tava kāmān vṛṇīṣva.

तेनैवम् उक्तस् तम् अहं प्रत्यवोचं; प्राप्तो ऽस्मि ते विषयं दुर्निवर्त्यम्। इच्छाम्य् अहं पुण्यकृतां समृद्धांल्; लोकान् द्रष्टुं यदि ते ऽहं वरार्हः।

tenaivam uktas tam ahaṃ pratyavocaṃ; prāpto 'smi te viṣayaṃ durnivartyam. icchāmy ahaṃ puṇyakṛtāṃ samṛddhāṃl; lokān draṣṭuṃ yadi te 'haṃ varārhaḥ.

यानं समारोप्य तु मां स देवो; वाहैर् युक्तं सुप्रभं भानुमन्तम्। संदर्शयाम् आस तदा स्म लोकान्; सर्वांस् तदा पुण्यकृतां द्विजेन्द्र।

yānaṃ samāropya tu māṃ sa devo; vāhair yuktaṃ suprabhaṃ bhānumantam. saṃdarśayām āsa tadā sma lokān; sarvāṃs tadā puṇyakṛtāṃ dvijendra.

अपश्यं तत्र वेश्मानि तैजसानि कृतात्मनाम्। नानासंस्थानरूपाणि सर्वरत्नमयानि च।

apaśyaṃ tatra veśmāni taijasāni kṛtātmanām. nānāsaṃsthānarūpāṇi sarvaratnamayāni ca.

चन्द्रमण्डलशुभ्राणि किङ्किणीजालवन्ति च। अनेकशतभौमानि सान्तर्जलवनानि च।

candramaṇḍalaśubhrāṇi kiṅkiṇījālavanti ca. anekaśatabhaumāni sāntarjalavanāni ca.

वैडूर्यार्कप्रकाशानि रूप्यरुक्ममयानि च। तरुणादित्यवर्णानि स्थावराणि चराणि च।

vaiḍūryārkaprakāśāni rūpyarukmamayāni ca. taruṇādityavarṇāni sthāvarāṇi carāṇi ca.

भक्ष्यभोज्यमयाञ् शैलान् वासांसि शयनानि च। सर्वकामफलांश् चैव वृक्षान् भवनसंस्थितान्।

bhakṣyabhojyamayāñ śailān vāsāṃsi śayanāni ca. sarvakāmaphalāṃś caiva vṛkṣān bhavanasaṃsthitān.

नद्यो वीथ्यः सभा वापी दीर्घिकाश् चैव सर्वशः। घोषवन्ति च यानानि युक्तान्य् एव सहस्रशः।

nadyo vīthyaḥ sabhā vāpī dīrghikāś caiva sarvaśaḥ. ghoṣavanti ca yānāni yuktāny eva sahasraśaḥ.

क्षीरस्रवा वै सरितो गिरींश् च; सर्पिस् तथा विमलं चापि तोयम्। क्षीरस्रवा वै सरितो गिरींश् च सर्पिषां तथा। विमलं चैव तोयं च सर्वं स्वादु तथैव च। वैवस्वतस्यानुमतांश् च देशान्; अदृष्टपूर्वान् सुबहून् अपश्यम्।

kṣīrasravā vai sarito girīṃś ca; sarpis tathā vimalaṃ cāpi toyam. kṣīrasravā vai sarito girīṃś ca sarpiṣāṃ tathā. vimalaṃ caiva toyaṃ ca sarvaṃ svādu tathaiva ca. vaivasvatasyānumatāṃś ca deśān; adṛṣṭapūrvān subahūn apaśyam.

सर्वं दृष्ट्वा तद् अहं धर्मराजम्; अवोचं वै प्रभविष्णुं पुराणम्। क्षीरस्यैताः सर्पिषश् चैव नद्यः; शश्वत् स्रोताः कस्य भोज्याः प्रदिष्टाः।

sarvaṃ dṛṣṭvā tad ahaṃ dharmarājam; avocaṃ vai prabhaviṣṇuṃ purāṇam. kṣīrasyaitāḥ sarpiṣaś caiva nadyaḥ; śaśvat srotāḥ kasya bhojyāḥ pradiṣṭāḥ.

यमो ऽब्रवीद् विद्धि भोज्यास् त्वम् एता; ये दातारः साधवो गोरसानाम्। अन्ये लोकाः शाश्वता वीतशोकाः; समाकीर्णा गोप्रदाने रतानाम्।

yamo 'bravīd viddhi bhojyās tvam etā; ye dātāraḥ sādhavo gorasānām. anye lokāḥ śāśvatā vītaśokāḥ; samākīrṇā gopradāne ratānām.

न त्व् एवासां दानमात्रं प्रशस्तं; पात्रं कालो गोविशेषो विधिश् च। ज्ञात्वा देया विप्र गवान्तरं हि; दुःखं ज्ञातुं पावकादित्यभूतम्।

na tv evāsāṃ dānamātraṃ praśastaṃ; pātraṃ kālo goviśeṣo vidhiś ca. jñātvā deyā vipra gavāntaraṃ hi; duḥkhaṃ jñātuṃ pāvakādityabhūtam.

स्वाध्यायाढ्यो यो ऽतिमात्रं तपस्वी; वैतानस्थो ब्राह्मणः पात्रम् आसाम्। कृच्छ्रोत्सृष्टाः पोषणाभ्यागताश् च; द्वारैर् एतैर् गोविशेषाः प्रशस्ताः।

svādhyāyāḍhyo yo 'timātraṃ tapasvī; vaitānastho brāhmaṇaḥ pātram āsām. kṛcchrotsṛṣṭāḥ poṣaṇābhyāgatāś ca; dvārair etair goviśeṣāḥ praśastāḥ.

तिस्रो रात्रीर् अद्भिर् उपोष्य भूमौ; तृप्ता गावस् तर्पितेभ्यः प्रदेयाः। वत्सैः प्रीताः सुप्रजाः सोपचारास्; त्र्यहं दत्त्वा गोरसैर् वर्तितव्यम्।

tisro rātrīr adbhir upoṣya bhūmau; tṛptā gāvas tarpitebhyaḥ pradeyāḥ. vatsaiḥ prītāḥ suprajāḥ sopacārās; tryahaṃ dattvā gorasair vartitavyam.

दत्त्वा धेनुं सुव्रतां कांस्यदोहां; कल्याणवत्साम् अपलायिनीं च। यावन्ति लोमानि भवन्ति तस्यास्; तावद् वर्षाण्य् अश्नुते स्वर्गलोकम्।

dattvā dhenuṃ suvratāṃ kāṃsyadohāṃ; kalyāṇavatsām apalāyinīṃ ca. yāvanti lomāni bhavanti tasyās; tāvad varṣāṇy aśnute svargalokam.

तथानड्वाहं ब्राह्मणाय प्रदाय; दान्तं धुर्यं बलवन्तं युवानम्। कुलानुजीवं वीर्यवन्तं बृहन्तं; भुङ्क्ते लोकान् संमितान् धेनुदस्य।

tathānaḍvāhaṃ brāhmaṇāya pradāya; dāntaṃ dhuryaṃ balavantaṃ yuvānam. kulānujīvaṃ vīryavantaṃ bṛhantaṃ; bhuṅkte lokān saṃmitān dhenudasya.

गोषु क्षान्तं गोशरण्यं कृतज्ञं; वृत्तिग्लानं तादृशं पात्रम् आहुः। वृत्तिग्लाने संभ्रमे वा महार्थे; कृष्यर्थे वा होमहेतोः प्रसूत्याम्।

goṣu kṣāntaṃ gośaraṇyaṃ kṛtajñaṃ; vṛttiglānaṃ tādṛśaṃ pātram āhuḥ. vṛttiglāne saṃbhrame vā mahārthe; kṛṣyarthe vā homahetoḥ prasūtyām.

गुर्वर्थे वा बालपुष्ट्याभिषङ्गाद्; गावो दातुं देशकालो ऽविशिष्टः। अन्तर्जाताः सुक्रयज्ञानलब्धाः; प्राणक्रीता निर्जिताश् चौदकाश् च। गा वै दद्यान् न्यायभूता द्विजेभ्यो। यो यातुम् आकाङ्क्षति देवलोकम्।

gurvarthe vā bālapuṣṭyābhiṣaṅgād; gāvo dātuṃ deśakālo 'viśiṣṭaḥ. antarjātāḥ sukrayajñānalabdhāḥ; prāṇakrītā nirjitāś caudakāś ca. gā vai dadyān nyāyabhūtā dvijebhyo. yo yātum ākāṅkṣati devalokam.

नाचिकेत उवाच। श्रुत्वा वैवस्वतवचस् तम् अहं पुनर् अब्रुवम्। अगोमी गोप्रदातॄणां कथं लोकान् निगच्छति।

nāciketa uvāca. śrutvā vaivasvatavacas tam ahaṃ punar abruvam. agomī gopradātṝṇāṃ kathaṃ lokān nigacchati.

ततो यमो ऽब्रवीद् धीमान् गोप्रदाने परां गतिम्। गोप्रदानानुकल्पं तु गाम् ऋते सन्ति गोप्रदाः।

tato yamo 'bravīd dhīmān gopradāne parāṃ gatim. gopradānānukalpaṃ tu gām ṛte santi gopradāḥ.

अलाभे यो गवां दद्याद् घृतधेनुं यतव्रतः। तस्यैता घृतवाहिन्यः क्षरन्ते वत्सला इव।

alābhe yo gavāṃ dadyād ghṛtadhenuṃ yatavrataḥ. tasyaitā ghṛtavāhinyaḥ kṣarante vatsalā iva.

घृतालाभे च यो दद्यात् तिलधेनुं यतव्रतः। स दुर्गात् तारितो धेन्वा क्षीरनद्यां प्रमोदते।

ghṛtālābhe ca yo dadyāt tiladhenuṃ yatavrataḥ. sa durgāt tārito dhenvā kṣīranadyāṃ pramodate.

तिलालाभे च यो दद्याज् जलधेनुं यतव्रतः। स कामप्रवहां शीतां नदीम् एताम् उपाश्नुते।

tilālābhe ca yo dadyāj jaladhenuṃ yatavrataḥ. sa kāmapravahāṃ śītāṃ nadīm etām upāśnute.

एवमादीनि मे तत्र धर्मराजो न्यदर्शयत्। दृष्ट्वा च परमं हर्षम् अवापम् अहम् अच्युत।

evamādīni me tatra dharmarājo nyadarśayat. dṛṣṭvā ca paramaṃ harṣam avāpam aham acyuta.

निवेदये चापि प्रियं भवत्सु; क्रतुर् महान् अल्पधनप्रचारः। प्राप्तो मया तात स मत्प्रसूतः; प्रपत्स्यते वेदविधिप्रवृत्तः।

nivedaye cāpi priyaṃ bhavatsu; kratur mahān alpadhanapracāraḥ. prāpto mayā tāta sa matprasūtaḥ; prapatsyate vedavidhipravṛttaḥ.

शापो ह्य् अयं भवतो ऽनुग्रहाय; प्राप्तो मया यत्र दृष्टो यमो मे। दानव्युष्टिं तत्र दृष्ट्वा महार्थां; निःसंदिग्धं दानधर्मांश् चरिष्ये।

śāpo hy ayaṃ bhavato 'nugrahāya; prāpto mayā yatra dṛṣṭo yamo me. dānavyuṣṭiṃ tatra dṛṣṭvā mahārthāṃ; niḥsaṃdigdhaṃ dānadharmāṃś cariṣye.

इदं च माम् अब्रवीद् धर्मराजः; पुनः पुनः संप्रहृष्टो द्विजर्षे। दानेन तात प्रयतो ऽभूः सदैव; विशेषतो गोप्रदानं च कुर्याः।

idaṃ ca mām abravīd dharmarājaḥ; punaḥ punaḥ saṃprahṛṣṭo dvijarṣe. dānena tāta prayato 'bhūḥ sadaiva; viśeṣato gopradānaṃ ca kuryāḥ.

शुद्धो ह्य् अर्थो नावमन्यः स्वधर्मात्; पात्रे देयं देशकालोपपन्ने। तस्माद् गावस् ते नित्यम् एव प्रदेया; मा भूच् च ते संशयः कश् चिद् अत्र।

śuddho hy artho nāvamanyaḥ svadharmāt; pātre deyaṃ deśakālopapanne. tasmād gāvas te nityam eva pradeyā; mā bhūc ca te saṃśayaḥ kaś cid atra.

एताः पुरा अददन् नित्यम् एव; शान्तात्मानो दानपथे निविष्टाः। तपांस्य् उग्राण्य् अप्रतिशङ्कमानास्; ते वै दानं प्रददुश् चापि शक्त्या।

etāḥ purā adadan nityam eva; śāntātmāno dānapathe niviṣṭāḥ. tapāṃsy ugrāṇy apratiśaṅkamānās; te vai dānaṃ pradaduś cāpi śaktyā.

काले शक्त्या मत्सरं वर्जयित्वा; शुद्धात्मानः श्रद्धिनः पुण्यशीलाः। दत्त्वा तप्त्वा लोकम् अमुं प्रपन्ना; देदीप्यन्ते पुण्यशीलाश् च नाके।

kāle śaktyā matsaraṃ varjayitvā; śuddhātmānaḥ śraddhinaḥ puṇyaśīlāḥ. dattvā taptvā lokam amuṃ prapannā; dedīpyante puṇyaśīlāś ca nāke.

एतद् दानं न्यायलब्धं द्विजेभ्यः; पात्रे दत्तं प्रापणीयं परीक्ष्य। काम्याष्टम्यां वर्तितव्यं दशाहं; रसैर् गवां शकृता प्रस्नवैर् वा।

etad dānaṃ nyāyalabdhaṃ dvijebhyaḥ; pātre dattaṃ prāpaṇīyaṃ parīkṣya. kāmyāṣṭamyāṃ vartitavyaṃ daśāhaṃ; rasair gavāṃ śakṛtā prasnavair vā.

वेदव्रती स्याद् वृषभप्रदाता; वेदावाप्तिर् गोयुगस्य प्रदाने। तीर्थावाप्तिर् गोप्रयुक्तप्रदाने; पापोत्सर्गः कपिलायाः प्रदाने।

vedavratī syād vṛṣabhapradātā; vedāvāptir goyugasya pradāne. tīrthāvāptir goprayuktapradāne; pāpotsargaḥ kapilāyāḥ pradāne.

गाम् अप्य् एकां कपिलां संप्रदाय; न्यायोपेतां कल्मषाद् विप्रमुच्येत्। गवां रसात् परमं नास्ति किं चिद्; गवां दानं सुमहत् तद् वदन्ति।

gām apy ekāṃ kapilāṃ saṃpradāya; nyāyopetāṃ kalmaṣād vipramucyet. gavāṃ rasāt paramaṃ nāsti kiṃ cid; gavāṃ dānaṃ sumahat tad vadanti.

गावो लोकान् धारयन्ति क्षरन्त्यो; गावश् चान्नं संजनयन्ति लोके। यस् तज् जानन् न गवां हार्दम् एति; स वै गन्ता निरयं पापचेताः।

gāvo lokān dhārayanti kṣarantyo; gāvaś cānnaṃ saṃjanayanti loke. yas taj jānan na gavāṃ hārdam eti; sa vai gantā nirayaṃ pāpacetāḥ.

यत् ते दातुं गोसहस्रं शतं वा; शतार्धं वा दश वा साधुवत्साः। अप्य् एकां वा साधवे ब्राह्मणाय; सास्यामुष्मिन् पुण्यतीर्था नदी वै।

yat te dātuṃ gosahasraṃ śataṃ vā; śatārdhaṃ vā daśa vā sādhuvatsāḥ. apy ekāṃ vā sādhave brāhmaṇāya; sāsyāmuṣmin puṇyatīrthā nadī vai.

प्राप्त्या पुष्ट्या लोकसंरक्षणेन; गावस् तुल्याः सूर्यपादैः पृथिव्याम्। शब्दश् चैकः संततिश् चोपभोगस्; तस्माद् गोदः सूर्य इवाभिभाति।

prāptyā puṣṭyā lokasaṃrakṣaṇena; gāvas tulyāḥ sūryapādaiḥ pṛthivyām. śabdaś caikaḥ saṃtatiś copabhogas; tasmād godaḥ sūrya ivābhibhāti.

गुरुं शिष्यो वरयेद् गोप्रदाने; स वै वक्ता नियतं स्वर्गदाता। विधिज्ञानां सुमहान् एष धर्मो; विधिं ह्य् आद्यं विधयः संश्रयन्ति।

guruṃ śiṣyo varayed gopradāne; sa vai vaktā niyataṃ svargadātā. vidhijñānāṃ sumahān eṣa dharmo; vidhiṃ hy ādyaṃ vidhayaḥ saṃśrayanti.

एतद् दानं न्यायलब्धं द्विजेभ्यः; पात्रे दत्त्वा प्रापयेथाः परीक्ष्य। त्वय्य् आशंसन्त्य् अमरा मानवाश् च; वयं चापि प्रसृते पुण्यशीलाः।

etad dānaṃ nyāyalabdhaṃ dvijebhyaḥ; pātre dattvā prāpayethāḥ parīkṣya. tvayy āśaṃsanty amarā mānavāś ca; vayaṃ cāpi prasṛte puṇyaśīlāḥ.

इत्य् उक्तो ऽहं धर्मराज्ञा महर्षे; धर्मात्मानं शिरसाभिप्रणम्य। अनुज्ञातस् तेन वैवस्वतेन; प्रत्यागमं भगवत्पादमूलम्।

ity ukto 'haṃ dharmarājñā maharṣe; dharmātmānaṃ śirasābhipraṇamya. anujñātas tena vaivasvatena; pratyāgamaṃ bhagavatpādamūlam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...