महाभारत 12.257 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←शान्ति पर्व→

←अध्याय 257→

[mh-12-257] • 13 श्लोकाः

भीष्म उवाच। अत्राप्य् उदाहरन्तीमम् इतिहासं पुरातनम्। प्रजानाम् अनुकम्पार्थं गीतं राज्ञा विचख्नुना।

bhīṣma uvāca. atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam. prajānām anukampārthaṃ gītaṃ rājñā vicakhnunā.

छिन्नस्थूणं वृषं दृष्ट्वा विरावं च गवां भृशम्। गोग्रहे यज्ञवाटस्य प्रेक्षमाणः स पार्थिवः।

chinnasthūṇaṃ vṛṣaṃ dṛṣṭvā virāvaṃ ca gavāṃ bhṛśam. gograhe yajñavāṭasya prekṣamāṇaḥ sa pārthivaḥ.

स्वस्ति गोभ्यो ऽस्तु लोकेषु ततो निर्वचनं कृतम्। हिंसायां हि प्रवृत्तायाम् आशीर् एषानुकल्पिता।

svasti gobhyo 'stu lokeṣu tato nirvacanaṃ kṛtam. hiṃsāyāṃ hi pravṛttāyām āśīr eṣānukalpitā.

अव्यवस्थितमर्यादैर् विमूढैर् नास्तिकैर् नरैः। संशयात्मभिर् अव्यक्तैर् हिंसा समनुकीर्तिता।

avyavasthitamaryādair vimūḍhair nāstikair naraiḥ. saṃśayātmabhir avyaktair hiṃsā samanukīrtitā.

सर्वकर्मस्व् अहिंसा हि धर्मात्मा मनुर् अब्रवीत्। कामरागाद् विहिंसन्ति बहिर् वेद्यां पशून् नराः।

sarvakarmasv ahiṃsā hi dharmātmā manur abravīt. kāmarāgād vihiṃsanti bahir vedyāṃ paśūn narāḥ.

तस्मात् प्रमाणतः कार्यो धर्मः सूक्ष्मो विजानता। अहिंसैव हि सर्वेभ्यो धर्मेभ्यो ज्यायसी मता।

tasmāt pramāṇataḥ kāryo dharmaḥ sūkṣmo vijānatā. ahiṃsaiva hi sarvebhyo dharmebhyo jyāyasī matā.

उपोष्य संशितो भूत्वा हित्वा वेदकृताः श्रुतीः। आचार इत्य् अनाचाराः कृपणाः फलहेतवः।

upoṣya saṃśito bhūtvā hitvā vedakṛtāḥ śrutīḥ. ācāra ity anācārāḥ kṛpaṇāḥ phalahetavaḥ.

यदि यज्ञांश् च वृक्षांश् च यूपांश् चोद्दिश्य मानवाः। वृथा मांसानि खादन्ति नैष धर्मः प्रशस्यते।

yadi yajñāṃś ca vṛkṣāṃś ca yūpāṃś coddiśya mānavāḥ. vṛthā māṃsāni khādanti naiṣa dharmaḥ praśasyate.

मांसं मधु सुरा मत्स्या आसवं कृसरौदनम्। धूर्तैः प्रवर्तितं ह्य् एतन् नैतद् वेदेषु कल्पितम्।

māṃsaṃ madhu surā matsyā āsavaṃ kṛsaraudanam. dhūrtaiḥ pravartitaṃ hy etan naitad vedeṣu kalpitam.

कामान् मोहाच् च लोभाच् च लौल्यम् एतत् प्रवर्तितम्। विष्णुम् एवाभिजानन्ति सर्वयज्ञेषु ब्राह्मणाः। पायसैः सुमनोभिश् च तस्यापि यजनं स्मृतम्।

kāmān mohāc ca lobhāc ca laulyam etat pravartitam. viṣṇum evābhijānanti sarvayajñeṣu brāhmaṇāḥ. pāyasaiḥ sumanobhiś ca tasyāpi yajanaṃ smṛtam.

यज्ञियाश् चैव ये वृक्षा वेदेषु परिकल्पिताः। यच् चापि किं चित् कर्तव्यम् अन्यच् चोक्षैः सुसंस्कृतम्। महासत्त्वैः शुद्धभावैः सर्वं देवार्हम् एव तत्।

yajñiyāś caiva ye vṛkṣā vedeṣu parikalpitāḥ. yac cāpi kiṃ cit kartavyam anyac cokṣaiḥ susaṃskṛtam. mahāsattvaiḥ śuddhabhāvaiḥ sarvaṃ devārham eva tat.

युधिष्ठिर उवाच। शरीरम् आपदश् चापि विवदन्त्य् अविहिंसतः। कथं यात्रा शरीरस्य निरारम्भस्य सेत्स्यति।

yudhiṣṭhira uvāca. śarīram āpadaś cāpi vivadanty avihiṃsataḥ. kathaṃ yātrā śarīrasya nirārambhasya setsyati.

भीष्म उवाच। यथा शरीरं न ग्लायेन् नेयान् मृत्युवशं यथा। तथा कर्मसु वर्तेत समर्थो धर्मम् आचरेत्।

bhīṣma uvāca. yathā śarīraṃ na glāyen neyān mṛtyuvaśaṃ yathā. tathā karmasu varteta samartho dharmam ācaret.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...