महाभारत 12.193 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←शान्ति पर्व→

←अध्याय 193→

[mh-12-193] • 32 श्लोकाः

युधिष्ठिर उवाच। किम् उत्तरं तदा तौ स्म चक्रतुस् तेन भाषिते। ब्राह्मणो वाथ वा राजा तन् मे ब्रूहि पितामह।

yudhiṣṭhira uvāca. kim uttaraṃ tadā tau sma cakratus tena bhāṣite. brāhmaṇo vātha vā rājā tan me brūhi pitāmaha.

अथ वा तौ गतौ तत्र यद् एतत् कीर्तितं त्वया। संवादो वा तयोः को ऽभूत् किं वा तौ तत्र चक्रतुः।

atha vā tau gatau tatra yad etat kīrtitaṃ tvayā. saṃvādo vā tayoḥ ko 'bhūt kiṃ vā tau tatra cakratuḥ.

भीष्म उवाच। तथेत्य् एवं प्रतिश्रुत्य धर्मं संपूज्य चाभिभो। यमं कालं च मृत्युं च स्वर्गं संपूज्य चार्हतः।

bhīṣma uvāca. tathety evaṃ pratiśrutya dharmaṃ saṃpūjya cābhibho. yamaṃ kālaṃ ca mṛtyuṃ ca svargaṃ saṃpūjya cārhataḥ.

पूर्वं ये चापरे तत्र समेता ब्राह्मणर्षभाः। सर्वान् संपूज्य शिरसा राजानं सो ऽब्रवीद् वचः।

pūrvaṃ ye cāpare tatra sametā brāhmaṇarṣabhāḥ. sarvān saṃpūjya śirasā rājānaṃ so 'bravīd vacaḥ.

फलेनानेन संयुक्तो राजर्षे गच्छ पुण्यताम्। भवता चाभ्यनुज्ञातो जपेयं भूय एव हि।

phalenānena saṃyukto rājarṣe gaccha puṇyatām. bhavatā cābhyanujñāto japeyaṃ bhūya eva hi.

वरश् च मम पूर्वं हि देव्या दत्तो महाबल। श्रद्धा ते जपतो नित्यं भवितेति विशां पते।

varaś ca mama pūrvaṃ hi devyā datto mahābala. śraddhā te japato nityaṃ bhaviteti viśāṃ pate.

राजोवाच। यद्य् एवम् अफला सिद्धिः श्रद्धा च जपितुं तव। गच्छ विप्र मया सार्धं जापकं फलम् आप्नुहि।

rājovāca. yady evam aphalā siddhiḥ śraddhā ca japituṃ tava. gaccha vipra mayā sārdhaṃ jāpakaṃ phalam āpnuhi.

ब्राह्मण उवाच। कृतः प्रयत्नः सुमहान् सर्वेषां संनिधाव् इह। सह तुल्यफलौ चावां गच्छावो यत्र नौ गतिः।

brāhmaṇa uvāca. kṛtaḥ prayatnaḥ sumahān sarveṣāṃ saṃnidhāv iha. saha tulyaphalau cāvāṃ gacchāvo yatra nau gatiḥ.

भीष्म उवाच। व्यवसायं तयोस् तत्र विदित्वा त्रिदशेश्वरः। सह देवैर् उपययौ लोकपालैस् तथैव च।

bhīṣma uvāca. vyavasāyaṃ tayos tatra viditvā tridaśeśvaraḥ. saha devair upayayau lokapālais tathaiva ca.

साध्या विश्वे ऽथ मरुतो ज्योतींषि सुमहान्ति च। नद्यः शैलाः समुद्राश् च तीर्थानि विविधानि च।

sādhyā viśve 'tha maruto jyotīṃṣi sumahānti ca. nadyaḥ śailāḥ samudrāś ca tīrthāni vividhāni ca.

तपांसि संयोगविधिर् वेदाः स्तोभाः सरस्वती। नारदः पर्वतश् चैव विश्वावसुर् हहा हुहूः। तुम्बुरुप्रमुखाश् चैव हाहा हूहूस् तथैव च।

tapāṃsi saṃyogavidhir vedāḥ stobhāḥ sarasvatī. nāradaḥ parvataś caiva viśvāvasur hahā huhūḥ. tumburupramukhāś caiva hāhā hūhūs tathaiva ca.

गन्धर्वश् चित्रसेनश् च परिवारगणैर् युतः। नागाः सिद्धाश् च मुनयो देवदेवः प्रजापतिः। आजगाम च देवेशो ब्रह्मा वेदमयो ऽव्ययः। विष्णुः सहस्रशीर्षश् च देवो ऽचिन्त्यः समागमत्।

gandharvaś citrasenaś ca parivāragaṇair yutaḥ. nāgāḥ siddhāś ca munayo devadevaḥ prajāpatiḥ. ājagāma ca deveśo brahmā vedamayo 'vyayaḥ. viṣṇuḥ sahasraśīrṣaś ca devo 'cintyaḥ samāgamat.

अवाद्यन्तान्तरिक्षे च भेर्यस् तूर्याणि चाभिभो। पुष्पवर्षाणि दिव्यानि तत्र तेषां महात्मनाम्। ननृतुश् चाप्सरःसंघास् तत्र तत्र समन्ततः।

avādyantāntarikṣe ca bheryas tūryāṇi cābhibho. puṣpavarṣāṇi divyāni tatra teṣāṃ mahātmanām. nanṛtuś cāpsaraḥsaṃghās tatra tatra samantataḥ.

अथ स्वर्गस् तथा रूपी ब्राह्मणं वाक्यम् अब्रवीत्। संसिद्धस् त्वं महाभाग त्वं च सिद्धस् तथा नृप।

atha svargas tathā rūpī brāhmaṇaṃ vākyam abravīt. saṃsiddhas tvaṃ mahābhāga tvaṃ ca siddhas tathā nṛpa.

अथ तौ सहितौ राजन्न् अन्योन्येन विधानतः। विषयप्रतिसंहारम् उभाव् एव प्रचक्रतुः।

atha tau sahitau rājann anyonyena vidhānataḥ. viṣayapratisaṃhāram ubhāv eva pracakratuḥ.

प्राणापानौ तथोदानं समानं व्यानम् एव च। एवं तान् मनसि स्थाप्य दधतुः प्राणयोर् मनः।

prāṇāpānau tathodānaṃ samānaṃ vyānam eva ca. evaṃ tān manasi sthāpya dadhatuḥ prāṇayor manaḥ.

उपस्थितकृतौ तत्र नासिकाग्रम् अधो भ्रुवौ। कुङ्कुण्यां चैव मनसा शनैर् धारयतः स्म तौ।

upasthitakṛtau tatra nāsikāgram adho bhruvau. kuṅkuṇyāṃ caiva manasā śanair dhārayataḥ sma tau.

निश्चेष्टाभ्यां शरीराभ्यां स्थिरदृष्टी समाहितौ। जितासनौ तथाधाय मूर्धन्य् आत्मानम् एव च।

niśceṣṭābhyāṃ śarīrābhyāṃ sthiradṛṣṭī samāhitau. jitāsanau tathādhāya mūrdhany ātmānam eva ca.

तालुदेशम् अथोद्दाल्य ब्राह्मणस्य महात्मनः। ज्योतिर्ज्वाला सुमहती जगाम त्रिदिवं तदा।

tāludeśam athoddālya brāhmaṇasya mahātmanaḥ. jyotirjvālā sumahatī jagāma tridivaṃ tadā.

हाहाकारस् ततो दिक्षु सर्वासु सुमहान् अभूत्। तज् ज्योतिः स्तूयमानं स्म ब्रह्माणं प्राविशत् तदा।

hāhākāras tato dikṣu sarvāsu sumahān abhūt. taj jyotiḥ stūyamānaṃ sma brahmāṇaṃ prāviśat tadā.

ततः स्वागतम् इत्य् आह तत् तेजः स पितामहः। प्रादेशमात्रं पुरुषं प्रत्युद्गम्य विशां पते।

tataḥ svāgatam ity āha tat tejaḥ sa pitāmahaḥ. prādeśamātraṃ puruṣaṃ pratyudgamya viśāṃ pate.

भूयश् चैवापरं प्राह वचनं मधुरं स्म सः। जापकैस् तुल्यफलता योगानां नात्र संशयः।

bhūyaś caivāparaṃ prāha vacanaṃ madhuraṃ sma saḥ. jāpakais tulyaphalatā yogānāṃ nātra saṃśayaḥ.

योगस्य तावद् एतेभ्यः फलं प्रत्यक्षदर्शनम्। जापकानां विशिष्टं तु प्रत्युत्थानं समाधिकम्।

yogasya tāvad etebhyaḥ phalaṃ pratyakṣadarśanam. jāpakānāṃ viśiṣṭaṃ tu pratyutthānaṃ samādhikam.

उष्यतां मयि चेत्य् उक्त्वाचेतयत् स ततः पुनः। अथास्य प्रविवेशास्यं ब्राह्मणो विगतज्वरः।

uṣyatāṃ mayi cety uktvācetayat sa tataḥ punaḥ. athāsya praviveśāsyaṃ brāhmaṇo vigatajvaraḥ.

राजाप्य् एतेन विधिना भगवन्तं पितामहम्। यथैव द्विजशार्दूलस् तथैव प्राविशत् तदा।

rājāpy etena vidhinā bhagavantaṃ pitāmaham. yathaiva dvijaśārdūlas tathaiva prāviśat tadā.

स्वयंभुवम् अथो देवा अभिवाद्य ततो ऽब्रुवन्। जापकार्थम् अयं यत्नस् तदर्थं वयम् आगताः।

svayaṃbhuvam atho devā abhivādya tato 'bruvan. jāpakārtham ayaṃ yatnas tadarthaṃ vayam āgatāḥ.

कृतपूजाव् इमौ तुल्यं त्वया तुल्यफलाव् इमौ। योगजापकयोर् दृष्टं फलं सुमहद् अद्य वै। सर्वांल् लोकान् अतीत्यैतौ गच्छेतां यत्र वाञ्छितम्।

kṛtapūjāv imau tulyaṃ tvayā tulyaphalāv imau. yogajāpakayor dṛṣṭaṃ phalaṃ sumahad adya vai. sarvāṃl lokān atītyaitau gacchetāṃ yatra vāñchitam.

ब्रह्मोवाच। महास्मृतिं पठेद् यस् तु तथैवानुस्मृतिं शुभाम्। ताव् अप्य् एतेन विधिना गच्छेतां मत्सलोकताम्।

brahmovāca. mahāsmṛtiṃ paṭhed yas tu tathaivānusmṛtiṃ śubhām. tāv apy etena vidhinā gacchetāṃ matsalokatām.

यश् च योगे भवेद् भक्तः सो ऽपि नास्त्य् अत्र संशयः। विधिनानेन देहान्ते मम लोकान् अवाप्नुयात्। गम्यतां साधयिष्यामि यथास्थानानि सिद्धये।

yaś ca yoge bhaved bhaktaḥ so 'pi nāsty atra saṃśayaḥ. vidhinānena dehānte mama lokān avāpnuyāt. gamyatāṃ sādhayiṣyāmi yathāsthānāni siddhaye.

भीष्म उवाच। इत्य् उक्त्वा स तदा देवस् तत्रैवान्तरधीयत। आमन्त्र्य तं ततो देवा ययुः स्वं स्वं निवेशनम्।

bhīṣma uvāca. ity uktvā sa tadā devas tatraivāntaradhīyata. āmantrya taṃ tato devā yayuḥ svaṃ svaṃ niveśanam.

ते च सर्वे महात्मानो धर्मं सत्कृत्य तत्र वै। पृष्ठतो ऽनुययू राजन् सर्वे सुप्रीतमानसाः।

te ca sarve mahātmāno dharmaṃ satkṛtya tatra vai. pṛṣṭhato 'nuyayū rājan sarve suprītamānasāḥ.

एतत् फलं जापकानां गतिश् चैव प्रकीर्तिता। यथाश्रुतं महाराज किं भूयः श्रोतुम् इच्छसि।

etat phalaṃ jāpakānāṃ gatiś caiva prakīrtitā. yathāśrutaṃ mahārāja kiṃ bhūyaḥ śrotum icchasi.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...