महाभारत 12.191 (श्लोक 1)

Project Home / Contents

महाभारत

←शान्ति पर्व→

←अध्याय 191→

[mh-12-191] • 11 श्लोकाः

युधिष्ठिर उवाच। कीदृशो जापको याति निरयं वर्णयस्व मे। कौतूहलं हि मे जातं तद् भवान् वक्तुम् अर्हति।

yudhiṣṭhira uvāca. kīdṛśo jāpako yāti nirayaṃ varṇayasva me. kautūhalaṃ hi me jātaṃ tad bhavān vaktum arhati.

भीष्म उवाच। धर्मस्यांशः प्रसूतो ऽसि धर्मिष्ठो ऽसि स्वभावतः। धर्ममूलाश्रयं वाक्यं शृणुष्वावहितो ऽनघ।

bhīṣma uvāca. dharmasyāṃśaḥ prasūto 'si dharmiṣṭho 'si svabhāvataḥ. dharmamūlāśrayaṃ vākyaṃ śṛṇuṣvāvahito 'nagha.

अमूनि यानि स्थानानि देवानां परमात्मनाम्। नानासंस्थानवर्णानि नानारूपफलानि च।

amūni yāni sthānāni devānāṃ paramātmanām. nānāsaṃsthānavarṇāni nānārūpaphalāni ca.

दिव्यानि कामचारीणि विमानानि सभास् तथा। आक्रीडा विविधा राजन् पद्मिन्यश् चामलोदकाः।

divyāni kāmacārīṇi vimānāni sabhās tathā. ākrīḍā vividhā rājan padminyaś cāmalodakāḥ.

चतुर्णां लोकपालानां शुक्रस्याथ बृहस्पतेः। मरुतां विश्वदेवानां साध्यानाम् अश्विनोर् अपि।

caturṇāṃ lokapālānāṃ śukrasyātha bṛhaspateḥ. marutāṃ viśvadevānāṃ sādhyānām aśvinor api.

रुद्रादित्यवसूनां च तथान्येषां दिवौकसाम्। एते वै निरयास् तात स्थानस्य परमात्मनः।

rudrādityavasūnāṃ ca tathānyeṣāṃ divaukasām. ete vai nirayās tāta sthānasya paramātmanaḥ.

अभयं चानिमित्तं च न च क्लेशभयावृतम्। द्वाभ्यां मुक्तं त्रिभिर् मुक्तम् अष्टाभिस् त्रिभिर् एव च।

abhayaṃ cānimittaṃ ca na ca kleśabhayāvṛtam. dvābhyāṃ muktaṃ tribhir muktam aṣṭābhis tribhir eva ca.

चतुर्लक्षणवर्जं तु चतुष्कारणवर्जितम्। अप्रहर्षम् अनानन्दम् अशोकं विगतक्लमम्।

caturlakṣaṇavarjaṃ tu catuṣkāraṇavarjitam. apraharṣam anānandam aśokaṃ vigataklamam.

कालः संपच्यते तत्र न कालस् तत्र वै प्रभुः। स कालस्य प्रभू राजन् स्वर्गस्यापि तथेश्वरः। एतद् वै ब्रह्मणः स्थानं जापकस्य महात्मनः। तत्रस्थं परमात्मानं ध्यायन् वै सुसमाहितः। हिरण्यगर्भसायुज्यं प्राप्नुयाद् वा नृपोत्तम।

kālaḥ saṃpacyate tatra na kālas tatra vai prabhuḥ. sa kālasya prabhū rājan svargasyāpi tatheśvaraḥ. etad vai brahmaṇaḥ sthānaṃ jāpakasya mahātmanaḥ. tatrasthaṃ paramātmānaṃ dhyāyan vai susamāhitaḥ. hiraṇyagarbhasāyujyaṃ prāpnuyād vā nṛpottama.

आत्मकेवलतां प्राप्तस् तत्र गत्वा न शोचति। ईदृशं परमं स्थानं निरयास् ते च तादृशाः।

ātmakevalatāṃ prāptas tatra gatvā na śocati. īdṛśaṃ paramaṃ sthānaṃ nirayās te ca tādṛśāḥ.

एते ते निरयाः प्रोक्ताः सर्व एव यथातथम्। तस्य स्थानवरस्येह सर्वे निरयसंज्ञिताः।

ete te nirayāḥ proktāḥ sarva eva yathātatham. tasya sthānavarasyeha sarve nirayasaṃjñitāḥ.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...