महाभारत 1.34 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

आदि पर्व→

←अध्याय 34→

[mh-1-34] • 18 श्लोकाः

सूत उवाच। श्रुत्वा तु वचनं तेषां सर्वेषाम् इति चेति च। वासुकेश् च वचः श्रुत्वा एलापत्रो ऽब्रवीद् इदम्। प्राग् एव दर्शिता बुद्धिर् मयैषा भुजगोत्तमाः। हेयेति यदि वो बुद्धिस् तवापि च तथा प्रभो। अस्तु कामं ममाद्यापि बुद्धिः स्मरणम् आगता। तां शृणुष्व प्रवक्ष्यामि यथातथ्येन पन्नगाः।

sūta uvāca. śrutvā tu vacanaṃ teṣāṃ sarveṣām iti ceti ca. vāsukeś ca vacaḥ śrutvā elāpatro 'bravīd idam. prāg eva darśitā buddhir mayaiṣā bhujagottamāḥ. heyeti yadi vo buddhis tavāpi ca tathā prabho. astu kāmaṃ mamādyāpi buddhiḥ smaraṇam āgatā. tāṃ śṛṇuṣva pravakṣyāmi yathātathyena pannagāḥ.

न स यज्ञो न भविता न स राजा तथाविधः। जनमेजयः पाण्डवेयो यतो ऽस्माकं महाभयम्।

na sa yajño na bhavitā na sa rājā tathāvidhaḥ. janamejayaḥ pāṇḍaveyo yato 'smākaṃ mahābhayam.

दैवेनोपहतो राजन् यो भवेद् इह पूरुषः। स दैवम् एवाश्रयते नान्यत् तत्र परायणम्।

daivenopahato rājan yo bhaved iha pūruṣaḥ. sa daivam evāśrayate nānyat tatra parāyaṇam.

तद् इदं दैवम् अस्माकं भयं पन्नगसत्तमाः। दैवम् एवाश्रयामो ऽत्र शृणुध्वं च वचो मम।

tad idaṃ daivam asmākaṃ bhayaṃ pannagasattamāḥ. daivam evāśrayāmo 'tra śṛṇudhvaṃ ca vaco mama.

अहं शापे समुत्सृष्टे समश्रौषं वचस् तदा। मातुर् उत्सङ्गम् आरूढो भयात् पन्नगसत्तमाः।

ahaṃ śāpe samutsṛṣṭe samaśrauṣaṃ vacas tadā. mātur utsaṅgam ārūḍho bhayāt pannagasattamāḥ.

देवानां पन्नगश्रेष्ठास् तीक्ष्णास् तीक्ष्णा इति प्रभो। शापदुःखाग्नितप्तानां पन्नगानाम् अनामयम्। कृपया परयाविष्टाः प्रार्थयन्तो दिवौकसः। पितामहम् उपागम्य दुःखार्तानां महाद्युते।

devānāṃ pannagaśreṣṭhās tīkṣṇās tīkṣṇā iti prabho. śāpaduḥkhāgnitaptānāṃ pannagānām anāmayam. kṛpayā parayāviṣṭāḥ prārthayanto divaukasaḥ. pitāmaham upāgamya duḥkhārtānāṃ mahādyute.

देवा ऊचुः। का हि लब्ध्वा प्रियान् पुत्राञ् शपेद् एवं पितामह। ऋते कद्रूं तीक्ष्णरूपां देवदेव तवाग्रतः।

devā ūcuḥ. kā hi labdhvā priyān putrāñ śaped evaṃ pitāmaha. ṛte kadrūṃ tīkṣṇarūpāṃ devadeva tavāgrataḥ.

तथेति च वचस् तस्यास् त्वयाप्य् उक्तं पितामह। एतद् इच्छाम विज्ञातुं कारणं यन् न वारिता।

tatheti ca vacas tasyās tvayāpy uktaṃ pitāmaha. etad icchāma vijñātuṃ kāraṇaṃ yan na vāritā.

ब्रह्मोवाच। बहवः पन्नगास् तीक्ष्णा भीमवीर्या विषोल्बणाः। प्रजानां हितकामो ऽहं न निवारितवांस् तदा।

brahmovāca. bahavaḥ pannagās tīkṣṇā bhīmavīryā viṣolbaṇāḥ. prajānāṃ hitakāmo 'haṃ na nivāritavāṃs tadā.

ये दन्दशूकाः क्षुद्राश् च पापचारा विषोल्बणाः। तेषां विनाशो भविता न तु ये धर्मचारिणः।

ye dandaśūkāḥ kṣudrāś ca pāpacārā viṣolbaṇāḥ. teṣāṃ vināśo bhavitā na tu ye dharmacāriṇaḥ.

यन्निमित्तं च भविता मोक्षस् तेषां महाभयात्। पन्नगानां निबोधध्वं तस्मिन् काले तथागते।

yannimittaṃ ca bhavitā mokṣas teṣāṃ mahābhayāt. pannagānāṃ nibodhadhvaṃ tasmin kāle tathāgate.

यायावरकुले धीमान् भविष्यति महान् ऋषिः। जरत्कारुर् इति ख्यातस् तेजस्वी नियतेन्द्रियः।

yāyāvarakule dhīmān bhaviṣyati mahān ṛṣiḥ. jaratkārur iti khyātas tejasvī niyatendriyaḥ.

तस्य पुत्रो जरत्कारोर् उत्पत्स्यति महातपाः। आस्तीको नाम यज्ञं स प्रतिषेत्स्यति तं तदा। तत्र मोक्ष्यन्ति भुजगा ये भविष्यन्ति धार्मिकाः।

tasya putro jaratkāror utpatsyati mahātapāḥ. āstīko nāma yajñaṃ sa pratiṣetsyati taṃ tadā. tatra mokṣyanti bhujagā ye bhaviṣyanti dhārmikāḥ.

देवा ऊचुः। स मुनिप्रवरो देव जरत्कारुर् महातपाः। कस्यां पुत्रं महात्मानं जनयिष्यति वीर्यवान्।

devā ūcuḥ. sa munipravaro deva jaratkārur mahātapāḥ. kasyāṃ putraṃ mahātmānaṃ janayiṣyati vīryavān.

ब्रह्मोवाच। वासुकेर् भगिनी कन्या समुत्पन्ना सुशोभना। तस्मै दास्यति तां कन्यां वासुकिर् भुजगोत्तमः। तस्यां जनयिता पुत्रं वेदवेदाङ्गपारगम्। सनामायां सनामा स कन्यायां द्विजसत्तमः। अपत्यं वीर्यवान् देवा वीर्यवज् जनयिष्यति। वासुकेः सर्पराजस्य जरत्कारुः स्वसा किल। स तस्यां भविता पुत्रः शापान् नागांश् च मोक्ष्यति।

brahmovāca. vāsuker bhaginī kanyā samutpannā suśobhanā. tasmai dāsyati tāṃ kanyāṃ vāsukir bhujagottamaḥ. tasyāṃ janayitā putraṃ vedavedāṅgapāragam. sanāmāyāṃ sanāmā sa kanyāyāṃ dvijasattamaḥ. apatyaṃ vīryavān devā vīryavaj janayiṣyati. vāsukeḥ sarparājasya jaratkāruḥ svasā kila. sa tasyāṃ bhavitā putraḥ śāpān nāgāṃś ca mokṣyati.

एलापत्र उवाच। एवम् अस्त्व् इति तं देवाः पितामहम् अथाब्रुवन्। उक्त्वा चैवं गता देवाः स च देवः पितामहः।

elāpatra uvāca. evam astv iti taṃ devāḥ pitāmaham athābruvan. uktvā caivaṃ gatā devāḥ sa ca devaḥ pitāmahaḥ.

सो ऽहम् एवं प्रपश्यामि वासुके भगिनीं तव। जरत्कारुर् इति ख्यातां तां तस्मै प्रतिपादय।

so 'ham evaṃ prapaśyāmi vāsuke bhaginīṃ tava. jaratkārur iti khyātāṃ tāṃ tasmai pratipādaya.

भैक्षवद् भिक्षमाणाय नागानां भयशान्तये। ऋषये सुव्रताय त्वम् एष मोक्षः श्रुतो मया।

bhaikṣavad bhikṣamāṇāya nāgānāṃ bhayaśāntaye. ṛṣaye suvratāya tvam eṣa mokṣaḥ śruto mayā.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents