महाभारत 1.23 (श्लोक 1) - Project अर्थ (Artha)

महाभारत

आदि पर्व→

←अध्याय 23→

[mh-1-23] • 12 श्लोकाः

सूत उवाच। संप्रहृष्टास् ततो नागा जलधाराप्लुतास् तदा। सुपर्णेनोह्यमानास् ते जग्मुस् तं देशम् आशु वै। तं द्वीपं मकरावासं विहितं विश्वकर्मणा। इन्द्रतुल्यबला घोरं ददृशुः सर्वम् आयतम्। सुपर्णसहिताः सर्पाः काननं च मनोरमम्। सागराम्बुपरिक्षिप्तं पक्षिसंघनिनादितम्।

sūta uvāca. saṃprahṛṣṭās tato nāgā jaladhārāplutās tadā. suparṇenohyamānās te jagmus taṃ deśam āśu vai. taṃ dvīpaṃ makarāvāsaṃ vihitaṃ viśvakarmaṇā. indratulyabalā ghoraṃ dadṛśuḥ sarvam āyatam. suparṇasahitāḥ sarpāḥ kānanaṃ ca manoramam. sāgarāmbuparikṣiptaṃ pakṣisaṃghanināditam.

विचित्रफलपुष्पाभिर् वनराजिभिर् आवृतम्। भवनैर् आवृतं रम्यैस् तथा पद्माकरैर् अपि।

vicitraphalapuṣpābhir vanarājibhir āvṛtam. bhavanair āvṛtaṃ ramyais tathā padmākarair api.

प्रसन्नसलिलैश् चापि ह्रदैश् चित्रैर् विभूषितम्। दिव्यगन्धवहैः पुण्यैर् मारुतैर् उपवीजितम्।

prasannasalilaiś cāpi hradaiś citrair vibhūṣitam. divyagandhavahaiḥ puṇyair mārutair upavījitam.

उपजिघ्रद्भिर् आकाशं वृक्षैर् मलयजैर् अपि। शोभितं पुष्पवर्षाणि मुञ्चद्भिर् मारुतोद्धुतैः। वायुविक्षिप्तकुसुमैस् तथान्यैर् अपि पादपैः।

upajighradbhir ākāśaṃ vṛkṣair malayajair api. śobhitaṃ puṣpavarṣāṇi muñcadbhir mārutoddhutaiḥ. vāyuvikṣiptakusumais tathānyair api pādapaiḥ.

किरद्भिर् इव तत्रस्थान् नागान् पुष्पाम्बुवृष्टिभिः। मनःसंहर्षणं पुण्यं गन्धर्वाप्सरसां प्रियम्। मत्तभ्रमरसंघुष्टं मनोज्ञाकृतिदर्शनम्। रमणीयं शिवं पुण्यं सर्वैर् जनमनोहरैः। नानापक्षिरुतं रम्यं कद्रूपुत्रप्रहर्षणम्।

kiradbhir iva tatrasthān nāgān puṣpāmbuvṛṣṭibhiḥ. manaḥsaṃharṣaṇaṃ puṇyaṃ gandharvāpsarasāṃ priyam. mattabhramarasaṃghuṣṭaṃ manojñākṛtidarśanam. ramaṇīyaṃ śivaṃ puṇyaṃ sarvair janamanoharaiḥ. nānāpakṣirutaṃ ramyaṃ kadrūputrapraharṣaṇam.

तत् ते वनं समासाद्य विजह्रुः पन्नगा मुदा। अब्रुवंश् च महावीर्यं सुपर्णं पतगोत्तमम्।

tat te vanaṃ samāsādya vijahruḥ pannagā mudā. abruvaṃś ca mahāvīryaṃ suparṇaṃ patagottamam.

वहास्मान् अपरं द्वीपं सुरम्यं विपुलोदकम्। त्वं हि देशान् बहून् रम्यान् पतन् पश्यसि खेचर।

vahāsmān aparaṃ dvīpaṃ suramyaṃ vipulodakam. tvaṃ hi deśān bahūn ramyān patan paśyasi khecara.

स विचिन्त्याब्रवीत् पक्षी मातरं विनतां तदा। किं कारणं मया मातः कर्तव्यं सर्पभाषितम्। किमर्थं च वयं सर्पान् वहामो दुर्बलाधमान्। एवम् उक्तस् तदा तेन विनता प्राह खेचरम्। पुत्रं सर्वगुणोपेतं महावीर्यबलाचलम्।

sa vicintyābravīt pakṣī mātaraṃ vinatāṃ tadā. kiṃ kāraṇaṃ mayā mātaḥ kartavyaṃ sarpabhāṣitam. kimarthaṃ ca vayaṃ sarpān vahāmo durbalādhamān. evam uktas tadā tena vinatā prāha khecaram. putraṃ sarvaguṇopetaṃ mahāvīryabalācalam.

विनतोवाच। दासीभूतास्म्य् अनार्याया भगिन्याः पतगोत्तम। पणं वितथम् आस्थाय सर्पैर् उपधिना कृतम्।

vinatovāca. dāsībhūtāsmy anāryāyā bhaginyāḥ patagottama. paṇaṃ vitatham āsthāya sarpair upadhinā kṛtam.

सूत उवाच। तस्मिंस् तु कथिते मात्रा कारणे गगनेचरः। उवाच वचनं सर्पांस् तेन दुःखेन दुःखितः।

sūta uvāca. tasmiṃs tu kathite mātrā kāraṇe gaganecaraḥ. uvāca vacanaṃ sarpāṃs tena duḥkhena duḥkhitaḥ.

किम् आहृत्य विदित्वा वा किं वा कृत्वेह पौरुषम्। दास्याद् वो विप्रमुच्येयं सत्यं शंसत लेलिहाः।

kim āhṛtya viditvā vā kiṃ vā kṛtveha pauruṣam. dāsyād vo vipramucyeyaṃ satyaṃ śaṃsata lelihāḥ.

श्रुत्वा तम् अब्रुवन् सर्पा आहरामृतम् ओजसा। ततो दास्याद् विप्रमोक्षो भविता तव खेचर।

śrutvā tam abruvan sarpā āharāmṛtam ojasā. tato dāsyād vipramokṣo bhavitā tava khecara.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents