महाभारत 1.184 (श्लोक 1)

महाभारत

आदि पर्व→

←अध्याय 184→

[mh-1-184] • 18 श्लोकाः

वैशंपायन उवाच। धृष्टद्युम्नस् तु पाञ्चाल्यः पृष्ठतः कुरुनन्दनौ। अन्वगच्छत् तदा यान्तौ भार्गवस्य निवेशनम्।

vaiśaṃpāyana uvāca. dhṛṣṭadyumnas tu pāñcālyaḥ pṛṣṭhataḥ kurunandanau. anvagacchat tadā yāntau bhārgavasya niveśanam.

सो ऽज्ञायमानः पुरुषान् अवधाय समन्ततः। स्वयम् आरान् निविष्टो ऽभूद् भार्गवस्य निवेशने। जिज्ञासमानस् तु स तान् संदिदेश नृपात्मजः। पुरुषान् द्रौपदीहेतोर् जानीध्वं के त्व् इमे द्विजाः।

so 'jñāyamānaḥ puruṣān avadhāya samantataḥ. svayam ārān niviṣṭo 'bhūd bhārgavasya niveśane. jijñāsamānas tu sa tān saṃdideśa nṛpātmajaḥ. puruṣān draupadīhetor jānīdhvaṃ ke tv ime dvijāḥ.

साये ऽथ भीमस् तु रिपुप्रमाथी; जिष्णुर् यमौ चापि महानुभावौ। भैक्षं चरित्वा तु युधिष्ठिराय; निवेदयां चक्रुर् अदीनसत्त्वाः।

sāye 'tha bhīmas tu ripupramāthī; jiṣṇur yamau cāpi mahānubhāvau. bhaikṣaṃ caritvā tu yudhiṣṭhirāya; nivedayāṃ cakrur adīnasattvāḥ.

ततस् तु कुन्ती द्रुपदात्मजां ताम्; उवाच काले वचनं वदान्या। अतो ऽग्रम् आदाय कुरुष्व भद्रे; बलिं च विप्राय च देहि भिक्षाम्।

tatas tu kuntī drupadātmajāṃ tām; uvāca kāle vacanaṃ vadānyā. ato 'gram ādāya kuruṣva bhadre; baliṃ ca viprāya ca dehi bhikṣām.

ये चान्नम् इच्छन्ति ददस्व तेभ्यः; परिश्रिता ये परितो मनुष्याः। ततश् च शेषं प्रविभज्य शीघ्रम्; अर्धं चतुर्णां मम चात्मनश् च।

ye cānnam icchanti dadasva tebhyaḥ; pariśritā ye parito manuṣyāḥ. tataś ca śeṣaṃ pravibhajya śīghram; ardhaṃ caturṇāṃ mama cātmanaś ca.

अर्धं च भीमाय ददाहि भद्रे; य एष मत्तर्षभतुल्यरूपः। श्यामो युवा संहननोपपन्न; एषो हि वीरो बहुभुक् सदैव।

ardhaṃ ca bhīmāya dadāhi bhadre; ya eṣa mattarṣabhatulyarūpaḥ. śyāmo yuvā saṃhananopapanna; eṣo hi vīro bahubhuk sadaiva.

सा हृष्टरूपैव तु राजपुत्री; तस्या वचः साध्व् अविशङ्कमाना। यथावद् उक्तं प्रचकार साध्वी; ते चापि सर्वे ऽभ्यवजह्रुर् अन्नम्।

sā hṛṣṭarūpaiva tu rājaputrī; tasyā vacaḥ sādhv aviśaṅkamānā. yathāvad uktaṃ pracakāra sādhvī; te cāpi sarve 'bhyavajahrur annam.

कुशैस् तु भूमौ शयनं चकार; माद्रीसुतः सहदेवस् तरस्वी। यथात्मीयान्य् अजिनानि सर्वे; संस्तीर्य वीराः सुषुपुर् धरण्याम्।

kuśais tu bhūmau śayanaṃ cakāra; mādrīsutaḥ sahadevas tarasvī. yathātmīyāny ajināni sarve; saṃstīrya vīrāḥ suṣupur dharaṇyām.

अगस्त्यशास्ताम् अभितो दिशं तु; शिरांसि तेषां कुरुसत्तमानाम्। कुन्ती पुरस्तात् तु बभूव तेषां; कृष्णा तिरश् चैव बभूव पत्तः।

agastyaśāstām abhito diśaṃ tu; śirāṃsi teṣāṃ kurusattamānām. kuntī purastāt tu babhūva teṣāṃ; kṛṣṇā tiraś caiva babhūva pattaḥ.

अशेत भूमौ सह पाण्डुपुत्रैः; पादोपधानेव कृता कुशेषु। न तत्र दुःखं च बभूव तस्या; न चावमेने कुरुपुंगवांस् तान्।

aśeta bhūmau saha pāṇḍuputraiḥ; pādopadhāneva kṛtā kuśeṣu. na tatra duḥkhaṃ ca babhūva tasyā; na cāvamene kurupuṃgavāṃs tān.

ते तत्र शूराः कथयां बभूवुः; कथा विचित्राः पृतनाधिकाराः। अस्त्राणि दिव्यानि रथांश् च नागान्; खड्गान् गदाश् चापि परश्वधांश् च।

te tatra śūrāḥ kathayāṃ babhūvuḥ; kathā vicitrāḥ pṛtanādhikārāḥ. astrāṇi divyāni rathāṃś ca nāgān; khaḍgān gadāś cāpi paraśvadhāṃś ca.

तेषां कथास् ताः परिकीर्त्यमानाः; पाञ्चालराजस्य सुतस् तदानीम्। शुश्राव कृष्णां च तथा निषण्णां; ते चापि सर्वे ददृशुर् मनुष्याः।

teṣāṃ kathās tāḥ parikīrtyamānāḥ; pāñcālarājasya sutas tadānīm. śuśrāva kṛṣṇāṃ ca tathā niṣaṇṇāṃ; te cāpi sarve dadṛśur manuṣyāḥ.

धृष्टद्युम्नो राजपुत्रस् तु सर्वं; वृत्तं तेषां कथितं चैव रात्रौ। सर्वं राज्ञे द्रुपदायाखिलेन; निवेदयिष्यंस् त्वरितो जगाम।

dhṛṣṭadyumno rājaputras tu sarvaṃ; vṛttaṃ teṣāṃ kathitaṃ caiva rātrau. sarvaṃ rājñe drupadāyākhilena; nivedayiṣyaṃs tvarito jagāma.

पाञ्चालराजस् तु विषण्णरूपस्; तान् पाण्डवान् अप्रतिविन्दमानः। धृष्टद्युम्नं पर्यपृच्छन् महात्मा; क्व सा गता केन नीता च कृष्णा।

pāñcālarājas tu viṣaṇṇarūpas; tān pāṇḍavān aprativindamānaḥ. dhṛṣṭadyumnaṃ paryapṛcchan mahātmā; kva sā gatā kena nītā ca kṛṣṇā.

कच्चिन् न शूद्रेण न हीनजेन; वैश्येन वा करदेनोपपन्ना। कच्चित् पदं मूर्ध्नि न मे निदिग्धं; कच्चिन् माला पतिता न श्मशाने।

kaccin na śūdreṇa na hīnajena; vaiśyena vā karadenopapannā. kaccit padaṃ mūrdhni na me nidigdhaṃ; kaccin mālā patitā na śmaśāne.

कच्चित् सवर्णप्रवरो मनुष्य; उद्रिक्तवर्णो ऽप्य् उत वेह कच्चित्। कच्चिन् न वामो मम मूर्ध्नि पादः; कृष्णाभिमर्शेन कृतो ऽद्य पुत्र।

kaccit savarṇapravaro manuṣya; udriktavarṇo 'py uta veha kaccit. kaccin na vāmo mama mūrdhni pādaḥ; kṛṣṇābhimarśena kṛto 'dya putra.

कच्चिच् च यक्ष्ये परमप्रतीतः; संयुज्य पार्थेन नरर्षभेण। ब्रवीहि तत्त्वेन महानुभावः; को ऽसौ विजेता दुहितुर् ममाद्य।

kaccic ca yakṣye paramapratītaḥ; saṃyujya pārthena nararṣabheṇa. bravīhi tattvena mahānubhāvaḥ; ko 'sau vijetā duhitur mamādya.

विचित्रवीर्यस्य तु कच्चिद् अद्य; कुरुप्रवीरस्य धरन्ति पुत्राः। कच्चित् तु मे यज्ञफलेन पुत्र। भाग्येन तस्याश् च कुलं च वा मे। कच्चित् तु पार्थेन यवीयसाद्य; धनुर् गृहीतं निहतं च लक्ष्यम्।

vicitravīryasya tu kaccid adya; kurupravīrasya dharanti putrāḥ. kaccit tu me yajñaphalena putra. bhāgyena tasyāś ca kulaṃ ca vā me. kaccit tu pārthena yavīyasādya; dhanur gṛhītaṃ nihataṃ ca lakṣyam.

Project अर्थ (Artha): X, yashbonde.com, LinkedIn. See Sources

Loading adhyay...

Project Home / Contents